Мөгаллим язмалары

 

Татарстан Республикасы Сарман муниципаль районы мкниципаль белем бирү учреждениесе “ Сарман    гимназиясе” нең башлангыч сыйныф укытучысы Һадиуллина Гөлнара Әкмәлетдин кызы. Тема : Әдәби уку дәресендә уку грамоталылыгын үстерү.2 сыйныф 

Максат: функциональ грамоталылыкның база күнекмәсе буларак уку грамоталылыгын формалаштыру, укылган әсәрне башка кузлектән карап анализларга өйрәтү, бер үк әйберне төрлечә күрергә мөмкин икәнлегенә төшенү.

Планлаштырылган нәтиҗәләр:

Предмет нәтиҗәләре: үз ана телендә дөрес, матур җөмләләр төзү; укылган әсәрне анализлый белү

Шәхси нәтиҗәләр: функциональ грамоталы шәхес үстерү: үз әйберләреңә сак караш тәрбияләү,  авырлыклардан чыгу юллары барлыгына төшенү

Метапредмет нәтиҗәләре:

Танып белү УУГ: логик фикерләүне үстерү гамәлләре башкару (проблемалы ситуацияләргә анализ ясау); тиешле мәгълүматны сайлап алу

Регулятив УУГ: дәрестә үз эшчәнлегеңне оештыра белү

Коммуникатив УУГ: үз фикереңне әйтә белү, эңгәмәдә катнашу, әсәр героеның эш-гамәлләренә бәя бирү

Эш төрләре: фронталь, төркемнәрдә, индивидуаль

Методлар һәм алымнар: әңгәмә, өлешчә эзләнү, күзәтү, күрсәтү

Предметара бәйләнешләр: Әйләнә-тирә дөнья

Җиһазлау: Г.Тукайның “Су анасы” әкияте, проектор, рефлексия өчен болытлар, Татар теленең аңлатмалы сүзлеге, Укымышлы алма корты проектыннан күренешләр

Аннотация

     2 сыйныфта  “Күренекле әдипләребез” бүлегенең иң беренче дәресе Г.Тукайга багышланган. Дәрес барышында “Су анасы” әкияте буенча фикер алышабыз, өй эше итеп “Туган авыл”, “Сөткә төшкән тычкан”, “Ай һәм Кояш” әсәрләре бирелә.

     Дәрес укучыларда уку грамоталылыгын,  фикерләү сәләтен үстерүгә, сөйләм телләрен баетуга, универсаль уку гамәлләрен формалаштыруга юнәлдерелгән. Дәреснең төп максаты-функциональ грамоталы шәхес үстерү, ягъни белем, күнекмә, осталык ярдәмендә төрле тормыш мәсьәләләрен чишүгә сәләтле һәм авырлыклар алдында югалып калмастай балалар тәрбияләү.

Дәрес  барышы

I.Оештыру өлеше.Уңай эмоциональ һаләт тудыру

    –Исәнмесез, кадерле укучылар! Сезне бүгенге дәресемдә күрүемә бик шат. Очрашуыбыз файдалы һәм кызыклы булыр, үзегез өчен яңалыклар алып чыгарсыз дип өметләнеп калам.

Иң беренче эш итеп, мин сезне болытларга утырып, бераз сәяхәт итеп алырга чакырам. Ләкин әлеге сәяхәтебезгә буш кул белән чыкмыйбыз. Үзебез белән яхшы кәеф, иҗадилык алабыз.   Әйдәгез, кузгалдык. (  “ Ак болытлар” җыры, В.Басырова сүзләре, А. Якшимбәтов көе ) 

1. Дәреснең темасын ачыклау, максат кую

-Шундый йомшак, әкияти болытлар өстендә барабыз. Балалар, игътибар белән карагыз әле, болытлар сезгә ничек күренәләр? (Көтелгән җаваплар:

-матур;

-балыкка охшаган;

-авызыннан төтен чыгаручы кошка охшаган;

-чебигә охшаган  һ.б.)

Җаваплардан чыгып, нинди  нәтиҗә чыгарырга мөмкин?(Балаларның фикерләре тыңлана)

                    Бер үк әйберне төрлечә күрергә мөмкин

-Бүгенге дәрестә нәрсә турында сөйләшербез?( Балаларның җаваплары тыңлана) Әдәби әсәрне дә төрлечә “күреп” була микән? Бу сорауга җавап табу өчен безгә Г.Тукайның  “Су анасы” әкияте ярдәмгә килер. Ни өчен шушы әсәр дип уйларсыз. Чөнки Укымышлы алма корты проектында иң күп укылучы әсәр – “Су анасы” әкияте.

Бүгенге дәресебездә барыбыз да белгән, яраткан әкиятебезне башка күзлектән чыгып тикшереп карарбыз.

III. Яңа белемнәр алу

-Дөньяда төрле холыклы кешеләр яши: оптимистлар һәм пессимистлар, ялкаулар һәм эш сөючәннәр, хыялыйлар, ялагайлар, әләкчеләр … Аларның һәрберсенең үз уйлары, үз фикерләре, дөньяга үз карашлары бар. Мәсәлән:

Әкиятләрдә дә төрле характердагы геройлар яши.

Бүген без сезнең белән төрле рольләргә кереп, шул геройлар булып фикер йөртеп карарбыз.

1. Тема өстендә эш. Белемнәрне ныгыту

Әкиятне карау.

https://www.youtube.com/watch?v=qYSVkfT4Ht4&t=5s (Татармультфильм Г.Тукай “Су анасы”)

…Сачләрен үргәч тарап, сикерде төште суга ул;

Чумды да китте, тәмам юк булды күздән шунда ул. (Күрсәтүне туктатып торабыз.)

-Балалар, менә шушы урында тәнкыйтьчеләр (критиклар) ролендә булып карыйк әле. Ә кем соң ул критик? ( Җаваплар тыңлана. Әйтә алмасалар, Татар теленең аңлатмалы сүзлегеннән карыйлар)

Тәнкыйтьче (критик) – Кемнәрнең дә булса эшен, эшчәнлеген, холкын һ.б.ш.тикшерүче, бәя бирүче кеше

Су анасының алтын тарагын басмада онытып калдыруы турында андый кешеләр нәрсә әйтер иде икән?

(Группаларда эш. Соңыннан барлык фикерләр тыңлана. Барлык фикер дә хуплана.) Көтелгән җаваплар:

-су анасының үзенең дә гаебе бар, тарагын онытып калдырган, үз әйберләреңне барлап йөрергә кирәк;

-чәчне урамга чыгып тарамыйлар, өйдә тарыйлар, ә Су анасының  өе –су.;

-чәчен гади тарак белән генә тарасын, кеше кызыктырып алтын тарак йөртмәсен;

-Су анасында алтын тарак каян бар? Бәлки ул аны берәрсеннән урлагандыр һ.б.

Әкиятне искә төшерүебезне дәвам итәбез.

Мин качамын — ул куадыр, ул куадыр — мин качам;
Шулкадәрле кыр тыныч, һичбер кеше юк, ичмасам. ( Шушы урында күрсәтүне туктатып торабыз.)

-Ә хәзер хыялый кешеләр ролендә булып, бераз хыялланып алыйк әле. Су анасы малайны эләктереп тә алды ди. Нәрсә булыр?…Ул малайны нишләтер?

(Группаларда эш. Фикерләрләшәләр. Соңыннан фикерләр тыңлана) Көтелгән җаваплар:

-әнисенә алып кайтып,  кеше әйберсен урларга ярамаганлыгын аңлатып тапшырыр;

-үзе белән су төбенә алып китәр, кеше әйберсен урларга ярамаганын аңлатыр;

-ул тарак гади генә түгел, ә тылсымлы булыр. Хуҗасы кулында булмагач, ул юкка чыгар һ.б.

– Чынлап та, әгәр Су анасы малайны шунда ук эләктерде ди. Оптимистлар ролендә уйлап карыйк әле, нинди уңай якларын күрерсез?

(Группаларда фикер алышу.Соңыннан фикерләр тыңлана)

-ул әнисен алдый алмый калыр иде;

-әнисен борчуга салмас иде;

-Су анасы кичкә кадәр кайгырып йөрмәс иде   һ.б.

-Ә хәзер, әйдәгез, акыл өйрәтүчеләр ролендә булып карыйк. Үзебезгә акыл өйрәткәнне яратмасак та, Су анасына үзебезнең киңәшләребезне бирик әле. Су анасына тарагын яңадан югалтмас өчен нишләргә? Кесәсенә тыгып йөрергә аның күлмәге юк бит.

(Фронталь эш)

-чәченә генә кадап йөрсен;

-таракка “Онытма!”дигән язу язып беркетергә;

-чылбыр белән муенга асарга;

-кесәле күлмәк тектерсен   һ.б.

V.Йомгаклау

-Фикерләрегез өчен бик зур рәхмәт. Чынлап та, күпме кеше бар, шуның кадәр фикер була. Теләсә нинди сорауның да күпме чишелешен табарга була. Тиздән сез дә үсеп җитәрсез, туган нигезегездән читтә белем алырга, эшкә урнашырга туры килер. Юлыгызда авырлыклар да очрамый калмас. Алар белән очрашкач: ”Башка юл юк!” дип әйтерлек булмагыз, төшенкелеккә бирелмәгез, әти-әниләрегезгз күтәреп булмый торган кайгы – хәсрәтләр сала күрмәгез. Бүгенге дәрестәге кебек, килеп туган сорауны төрле яктан уйлап карагыз. Фикерләрегезнең берсе генә булса да авырлыктан чыгу юлы булырга мөмкин.

     VI.Рефлексия

-Ничек уйлыйсыз, әкиятне башкача күзлектән карау барып чыктымы, сезгә ошадымы?

( теләгән берничә баланың фикере тыңлана)

-Сөйләшкәннәребездән чыгып, Г.Тукайның “Су анасы “ әкияте безне нәрсәгә өйрәтә?

-кеше әйберсенә тимәскә;

-алдашмаска;

– үз әйберләреңне җыеп йөртергә;

-авырлыклар алдында куркып калмаска, чыгу юлларын эзләргә

Без ничек кенә тикшерсәк  тә, Тукайның әлеге әкияте бөек. Чынлап та, теләсәң, сәламәт булсаң, алтын тарак кына түгел, алтын сарайларың да булыр. Алар бары тик намус белән, тырышып, үз көчең белән табылсын. Исән-сау үсеп җитеп, яраткан эшләрегездә эшләргә, матур гаиләләр корып, шатланып яшәргә язсын сезгә. Ә мин, үз чиратымда,  бүгенге шөгылебездән калган тәэсирләрегез белән уртаклашсагыз, бик шат булыр идем.

( Балалар үз кәефләренә туры килгән болытны алалар)

(Елап торучы  болытны алучы балалар булса, сәбәбен ачыклау, сөйләшү)

VII. Өй эше ( сайлап алырга)

          -“Туган авыл”, “Сөткә төшкән тычкан”, “Ай һәм Кояш” әсәрләрен сәнгатьле укырга өйрәнергә;

–“Туган авыл”, “Сөткә төшкән тычкан”, “Ай һәм Кояш” әсәрләренең берсенә иллюстрация ясарга 

Кулланылган әдәбият

1. Г.Тукай “Су анасы”
2. Яндекс Картинки
3. com сайты

  Тема:  Идрис Туктар “Серле тартма” хикәясе.

Максат:

1. Укучыларны Идрис Туктарның “Серле тартма” хикәясе белән таныштыру; безнең якларда кышлаучы кошлар турында өстәмә мәгълүмат бирү.
2. Укучыларның аңлап уку, сәнгатьле сөйләү, бәйләнешле сөйләм төзү күнекмәләрен үстерүне дәвам итү.
3. Кыш көне кошларга ярдәм итәргә кирәклеген төшендерү; матурлык күрергә өйрәтү.

Материал: “Әдәби уку”, рус телендә гомуми белем бирү мәкт. 3 нче сыйныфы өчен дәреслек (татар балалары өчен)/ 1 нче кисәк/ Ф.Ш.Гарифуллина, И.Х.Мияссарова, “Мәгариф-Вакыт” нәшр., 2013.

Җиһазлау: компьютер, проектор, презентация   Идрис Туктар “Серле тартма”.

Дəрес барышы.

1. Оештыру өлеше.

Уңай психологик халәт тудыру:

• Исәнмесез, укучылар!
• Хәерле көн!

Дежур укучы

II Белемнәрне актуальләштерү

1. Өй эшен тикшерү.
2. Фонетик күнегү. (1 нче слайд).
3. Яңа белем һәм күнекмәләр булдыру.

1.– Мин сезгә серле тартма алып килдем. Аның эчендә нәрсә дип уйлыйсыз?  Шушы саннарны сез үсү тәртибендә тезергә тиеш буласыз, саннар артында хәрефләрне тезеп, сүз килеп чыгарга тиеш.

– Серле тартма дигән сүз килеп чыкты. Серле тартма дигән сүзне ничек аңлыйсыз? Нинди тартмалар булырга мөмкин?

2. Дәреснең темасын, максатын әйтү.

– Димәк дәреснең темасы ничек булыр инде? (2 нче слайд)

– Ә максаты?

3. Уку мәсьәләсен кую.

– Бүгенге дәрестә И.Туктарның “Серле тартма” хикәясен укырбыз. Автор нәрсәне “серле тартма” дип атаган икән? Әсәрне укыгач, шул сорауга җавап табарбыз.

4. Укучыларга Идрис Туктар турында кыскача мәгълүмат бирү. (3 нче слайд)

 Идрис Туктар (Идрис Ильяс улы Туктаров) — зур тормыш һәм иҗат юлы узган әдип. Ул элекке Уфа губернасының Уфа өязе Сәфәр волосте (хәзерге Башкортстан Республикасының Благовар районы) Булышлы авылында фәкыйрь игенче гаиләсендә туа. Ун яшеннән Идрис алтын приискасында эшли башлый. Бер үк вакытта өч сыйныфлы рус мәктәбендә белем ала. Соңрак Уфа шәһәрендә дүрт училищеда, 1932— 1936 елларда Казан дәүләт педагогия институтында укый. 1915 елның көзендә солдатка алына. И. Туктар өч сугышта: Беренче бөтендөнья һәм Гражданнар сугышында, Бөек Ватан сугышы фронтларында тупчы булып сугыша. Сугыштан соңгы елларда Татрабфакта, Киевта суднолар төзү техникумында укыта, Яшел Үзән шәһәр китапханәсендә мөдир, күптиражлы газета редакциясендә тәрҗемәче булып эшли.

Әдәбият өлкәсендәге хезмәтләре өчен әдип «Почет Билгесе» ордены белән бүләкләнә.

И. Туктар 1982 елның 20 октябрендә вафат була.

5. Сүзлек эше.

серле – волшебный

икән – если

гади – простой

көч – сила

ярма – крупа

тышка эләргә – повесить на улицу

азык – пища; корм

 6.Дәреслек белән эш.

• Хикәяне үрнәк уку (укытучы укуы)
• Сорауларга җавап бирү

–  Серле тартманың сере нидә?

–  Серле тартма янына нинди кошлар килә?

–  Ни өчен кошлар серле тартманың янына үзләре үк очып киләләр?

–  Кыш көне кошларга нәрсәне кичерүе авыррак: суыкнымы, әллә ачлыкнымы?

–  Сез кошларга ничек булышасыз?

3)  Ял минуты.

4)  Проблемалы сорауга җавап бирү (4 нче слайд):

– Автор нәрсәне серле тартма дип атаган?

• Автор кышын кошларга куя торган җимлекне серле тартма дип атаган.

7. Текстан сүзтезмәләрне таптыру, җөмләләп укыту (парларда эш)
8. Хикәяне сораулар ярдәмендә кисәкләр укыту, исем кушу, план төзү.
9. Рефлексия. Тест эшләтү (карточкада эшләү).

Тест.

1.Кайсы кош урман табибы?

А) Сыерчык    Б) тукран   В) Ябалак

2. Кайсы кош бездә кышлый?

А) Чыпчык   Б) Сыерчык   В) Кара карга

3. Җылы якка очып китүче кош?

А) Күгәрчен   Б) Сыерчык   В) Песнәк

4. Тынычлык символы булган кош?

А) Карга   Б) Песнәк   В) Күгәрчен

5. Җимлеккә нәрсә куярга?

А) Алма, мандарин   Б) Шоколад   В) Ярма, ипи валчыгы

6. Кышлаучы кошларга ничек ярдәм итәргә?

А) Җимлек ясарга   Б) Уенчык бирергә   В) Өйгә алып керергә

7. Кайсы сүз хаталы язылган?

А) Карга    Б) Песнәк   В) Кара бүрек

10. Кайсы раслау дөрес? (5 нче слайд)
11. Кошларга кыш көне ярдәм кирәк, чөнки аларга азык табу кыен.
12. Ул тартма үзе бик гади.
13. Кошларга ярдәм итмәгез, алар үзләре дә җиңел генә азык таба ала.
14. Бездә кышлаучы кошлар турында табышмаклар чишү

а) Кигән киеме чуар,
-Чык-чырыйк, дип чырылдар,
Борчак җыяр, кырда кунар.

ә) Үзе аклы-каралы.
Озын һәм җиз койрыклы.
Җәен-далада,
Кышын – калада.

б) Кара жилет, сары күлмәк,
Кара бүреген кияр,
Бертуктаусыз: “Сип, сип”,-дия
Нәрсә сибик, кем белә?

в) Гөлдер-гү, гөлдер-гү,
Кызыл тәпи – кемдер бу?

г) Җәй шакылдый бу чүкеч,
Кыш шакылдый бу чүкеч.
Ничек чыдый бу чүкеч?

12. “Кыш көне кошлар” тексты белән таныштыру. ( 6 нчы слайд)

Кошлар – бик ашамсак тереклек ияләре. Кыш көне кошлар еш ачыгалар. Кар бураны уйнаганда  һәм чатнама суыкта азык табу аеруча да кыенлаша. Андый вакытта бик күп кош һәлак була. Кыш көне 6 сәгать ашамыйча торса, кош үлә. Шуңа күрә кышын аларга ярдәм кирәк. Җимлекләрне җим салыр өчен уңайлы җиргә эләләр. Тәрәзә янына элсәгез, аларны күзәтү тагын да җайлырак булыр.

Җимлек элү белән эш бетми. Аңа даими җим салып торырга кирәк. Төрле кошлар төрле азык белән туклана.

Чыпчыклар – тары, солы, бодай, ипи валчыгы. Песнәкләр – карбыз төшләре, көнбагыш, ит, туңмай, тары. Карабүрекләр – миләш, балан, алабута орлыгы.

13. Кошлар өчен ясалган җимлекләр белән таныштыру. ( 7 нче слайд).
14. Йомгаклау.
15. Дәрескә нәтиҗә ясау.

– Укучылар без дәрестә нинди хикәя белән таныштык? Аны кем язган?

–  Автор безгә нишләргә куша?

2. Өйгә эш бирү :
3. Билгеләр кую.

Укучылар үзләренә билгеләр куялар

• Менә сезгә кызыл, зәңгәр һәм яшел түгәрәкләр. Әгәр бүгенге дәрестә “5”ле гә җавап бирдем дисәң  яшел түгәрәкләрне, “4” ле гә зәңгәр түгәрәкләрне, ә инде  “3” ле гә җавап бирдем дип уйласаң кызыл түгәрәкләрне сайлап алып миңа бүләк итеп  калдырырсыз.
• Ни өчен кызыл түгәрәкне сайладың?
• Сез иптәшегез белән килешәсезме?
• Нәтиҗәләр нинди?
• -Тагы да нәрсәләр эшләргә тиешсез?
• Бүгенге белемнәрне кайда һәм ничек кулланырга мөмкин?

Дәрес тәмам. Сау булыгыз!

__________________________________________________

Презентация: https://cloud.mail.ru/public/gPwc/15YuGHzPL

 

Казан шәһәре муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениесе  “Күп профильле 187 нче лицей”ның  туган тел һәм әдәбияты укытучысы  Алексеева Миләүшә Роберт кызы. Тема: Табигатьне саклау – безнең бурычыбыз. (4 нче сыйныфта әдәби уку дәресе)

Максат һәм бурычлар.

1. С.Әхмәтҗанованың “Саклыйк, әйдә, Җир-ананы” шигырен уку һәм анализлау.
2. Шигырьдә күтәрелгән проблеманы ачыклау, шул проблемага карата үз фикереңне белдерү.
3. Сәнгатьле уку күнекмәләрен булдыру.
4. Укучыларны табигатькә сак карарга өйрәтү, матурлыкны күрә белү хисләре тәрбияләү.

Дәрес тибы. “Яңа белемнәрне ачу” дәресе.

Җиһазлау. Әдәби уку (Ф.Ш.Гарифуллина, И.Х.Мияссарова. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек),  рәсемнәр, мультфильм, презентацияләр.

Презентация: https://disk.yandex.ru/i/s-0y2hHfEhHnTQ

Шәхсиятле универсаль уку гамәлләре:

• сәламәт яшәү рәвешен кабул итү;
• экологик культура нигезләре: табигать кыйммәтләрен кабул итү; үз эшчәнлегеңдә табигатьне саклау, сакчыл тоту, иминлек нормаларына иярүгә әзер булу.

Регулятив универсаль уку гамәлләре:

• уку мәсьәләсен кабул итәргә һәм саклау;
• нәтиҗәләр буенча йомгакларга һәм адымлы контрольне гамәлгә ашыру.

Танып белү универсаль уку гамәлләре:

• ачык информация тирәлегендә, интернетта, уку басмалары, энциклопедия, белешмәлекләрдә кирәкле мәгълүмат эзләү;
• әйләнә-тирә дөнья һәм үзең турында мәгълүмат (сайлап алып) яздырту.

Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:

• кешеләрдә төрле фикерләр булу мөмкинлеген кабул итү;
• үз фикереңне һәм позицияңне формалаштыру.

Дәрес этаплары

1.     Мотивация

Экранда рәсем. (глобус) Сл.2.

• Әлеге рәсемгә карап, без нәрсә турында фикер йөртә алабыз?

Көтелгән җаваплар: Табигатьне сакларга кирәк. Җир шарын сакларга кирәк.

• Ә ни өчен сакларга кирәк соң аны?

Көтелгән җаваплар: авырмас өчен сакларга кирәк; сәламәт булыр өчен сакларга кирәк.

• Бүгенге дәресебезнең темасын ничек атарбыз?

Көтелгән җаваплар: Җир шарын саклау; табигатьне саклау.

2. Актуальләштерү

• Сезгә мультфильм тәкъдим ителә. Игътибар белән карагыз.

 «Мы друзья природы Человек, береги природу!!!» Экологический мультфильм «Мальчик и Земля»   https://youtu.be/JEPcdd4rYdw

–         Сез бу мультфильмда нәрсәләр күрдегез?

Көтелгән җаваплар: Балалар табигать кочагында ял итәләр. Кайтып киткәндә, ял иткән урын чүп-чар белән кала.

• Табигатьтә үз-үзеңне ничек тотарга кирәк?

 Көтелгән җаваплар:  ял иткәч, үз артыңнан чүпләрне калдырмаска, аларны бер капчыкка җыеп алып китәргә кирәк.

2. Яңа материалны аңлату

С.Әхмәтҗанованың “Саклыйк, әйдә, Җир-ананы” шигырен уку. Шигырьне тыңлау, аңлашылмаган сүзләрне барлау.

Сүзлек эше.          Сихәт – дәва                    Сафланырга – чистарырга

3. Материалны ныгыту

1.Укучыларның сәнгатьле укуын  күзәтү. Строфалап уку.

2. Әсәрнең эчтәлеге буенча әңгәмә.

–  Шигырьдә нинди проблема күтәрелгән?

Көтелгән җаваплар: Табигатьне саклау проблемасы.

• Шагыйрә җир шарын ни өчен Җир –ана дип атый?

Көтелгән җаваплар: Ана – әни ул һәркемнең бер генә, җир шары да бер генә; Әни безгә никадәр газиз, кадерле булган кебек, җир шары да шулкадәр якын, кадерле.

• Шагыйрә: “Я, кем белә: ничек итеп якларга

Зур Җир шарын бәп-бәләкәй кешедән?”- дип яза. Син бу шигъри юлларны ничек аңлыйсың? Табигатьне нәрсәдән сакларга кирәк дип уйлыйсың?

Көтелгән җаваплар: Җир-ананы саклау кешедән, ягъни үзебездән тора.

3. Рәсемнәрне әсәр эчтәлегенә туры китерү.

• Бу рәсемнәрне кайсы строфага беркетер идегез? Сл.3-4

Чиста һава (урман,болын рәсеме) һәм пычрак урын (күл, корыган урман рәсеме)

4. Экраннан слайдлар карау. Сл.5-6-7

• Ни өчен табигатьтәге бөҗәкләр, үсемлекләр, урманнар, җәнлекләр, балыклар юкка чыга?
• Сез бу плакатта язылган сүзләр белән килешәсезме?
• Табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләре бармы?

4. Төркемнәрдә мөстәкыйль эш. (кәгазь битенә түгәрәкләр эченә язалар) 1нче төркем. Табигатьне саклау өчен нишләргә кирәк?

2нче төркем.Табигатьне саклау өчен нишләмәскә кирәк?

5. Рефлексия. Без бүген дәрестә искә төшердек…

Безгә кызык булды…

Безне гаҗәпләндерде…

Без аңладык…

Без телибез…

6. Өй эше.
7. “Белдерү кәгазьләре” ясау.

• Сез – табигатьнең дуслары, ял иткәч, чүп калдырмаска кирәклеген беләсез. Ә менә башка кешеләргә сез нинди лозунг, белдерүләр язар идегез? Сез бу белдерүләрне кайда куяр идегез?

2. Шигырьне сәнгатьле укырга өйрәнергә.

7. Йомгаклау. Без – табигать хуҗалары, табигатьне саклау – ул туган илеңне саклау.

Дәрестә кулланырга:

1.     «Мы друзья природы Человек, береги природу!!!» Экологический мультфильм «Мальчик и Земля» https://youtu.be/JEPcdd4rYdw

2. Укытучы презентациясе. Табигатьне саклау – безнең бурычыбыз
3. https://yandex.ru/video/touch/preview/9769655822510868950
4. Презентация “Экологические проблемы современного мира”

Казан шәһәре муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениесе  “Күп профильле 187 нче лицей”ның  татар теле һәм әдәбияты укытучысы Ногманова Диләрә Рәшит кызы. Тема: Фәнис Яруллинның “Кояштагы тап” әкиятен өйрәнү (6 нчы сыйныф өчен төзелгән дәрес планы).

Тема: Ялган да, яманлык та эзсез калмый! (Ф.Яруллин “Кояштагы тап” әкияте)

Максат: Фәнис Яруллинның “Кояштагы тап” әкияте белән таныштыру

Планлаштырылган нәтиҗәләр.

Метапредмет – җаваплылык хисләре, һәр эшне ахырына кадәр җиткерә белү теләге тәрбияләү.

Предмет  – Ф.Яруллинның “Кояштагы тап” әсәрен өйрәнүне йомгаклау, тулы анализ ясау, әсәрдә күтәрелгән мәсьәләләргә укучыларның үз карашларын булдыру, укучыларның бәйләнешле сөйләм телен, фикерләү сәләтен үстерү.

Шәхескә кагылышлы – әниләргә карата шәфкатьлелек, хөрмәт хисләрен булдыру, яхшылык белән яманлыкны аерырга өйрәтү.

Материал: дәреслек

Җиһазлау. Ф.Яруллин “Сайланма әсәрләр”, компьютер, проектор, дәрескә презентация, карточкалар, фотолар, йолдыз формасындагы төсле (кызыл, сары, зәңгәр) фишкалар, 1 укучы ясаган кояш рәсеме.

Дәрес барышы.

1. Дәресне оештыру.

Уңай психологик халәт тудыру.

– Исәнмесез, хәерле көн, укучылар! Кәефләрегез ничек?

– Көнне яхшы сүз белән башласаң, бөтен көнең яхшы үтәр, диләр. Әйдәгез әле, бер-беребезне яңа көн белән котлыйк, яңа көнгә теләкләр телик.

1. Актуальләштерү.

Уку мәсьәләсен кую.

– Кеше язмышы төрледән – төрле, алар бер – берсенә һич тә охшамаган. Берәүләргә язмыш гомер буе иркәләп, сөеп, шәфкать белән карый. Ә икенче берәүләрне язмыш алай иркәләми, киресенчә, сынауларны бер-бер артлы яудырып тора.

Әле күптән түгел без шундый язмышка дучар булган шагыйрь Ф. Яруллинның гыйбрәтле тормышы белән таныштык. Аның иҗаты белән якыннанрак танышкач, күңелләр пакьләнеп киткәндәй булгандыр. Менә шундый горур, язмыш сынауларын җиңә белүче Островский, Ф. Яруллиннар кебек без дә көчле рухлы булып калсак иде.

-Балалар, ә хәзер үзегез өчен иң кадерле булган 1 сүз уйлап әйтегез әле.

–  Рәхмәт , укучылар. Иң кадерле сүзләр арасында барыбыз өчен дә уртак булган бер сүз бар: әни сүзе. Ни өчен?

III.     Уку мәсьәләсен кую.

– Ф.Яруллинның да иң зур ярдәмчесе, олы терәге, әлбәттә – аның әнисе Гафифә апа була. Ана баланы тудыручы да, аңа һәрвакыт һич авырсынмыйча ярдәм итүче дә. Шуңа күрә язучы дөньядагы аналарның барысын да ярата. Бу темага бик күп шигырьләр яза.

Слайдта:

Еллар үтте, дуслар алмашынды,

Ерагайды кайбер якыннар.

Онытылды барлык төче сүзләр

Җилдә сүнде көчсез ялкыннар.

Әни хаман минем белән калды

Яратуын яшереп эченә.

– Укучылар, бүген Ф. Яруллинның “Кояштагы тап” әкияте белән танышабыз.

Сүзлек эш.

Сүзлек өстендә эш (тәкъдим ителә)

Слайдта:

Каф тавы – Кавказ тавы

Тап -пятно

Шифалы – файдалы

Офык – горизонт

Шомлы – куркыныч

Мөлдерәмә – тулы

Яманлык – начарлык

(Әкиятне чылбыр буенча уку)

– Укучылар, әкиятне  бүлекләргә бүлик, аларга исем бирик.  Ничә һәм нинди бүлекләргә бүлеп була?

1. Малай һәм әни.
2. Ялганчы малай.
3. Кояштагы тап.

Сорауларга җавап бирү.

– Бу хикәядә төп геройлар кемнәр? (Әни, малай һәм кояш.)

– Әнисе нинди кеше булган? (Тырыш, чөнки кояш белән бергә торган, бергә яткан)

– Малайның әнисе турындагы юлларны табып укыйк.

– Әни кем өчен тырыша?

– Көннәрдән беркөнне нинди хәл килеп чыга? Әйдәгез, бу урынны рольләргә бүлеп укыйк әле, балалар.

(Рольләргә бүлеп уку) Әни, ул, автор

-Бу өзектән без малайның нинди сыйфатларын күрдек?

– Ни өчен әнисе суны Көймә тавы артындагы чишмәдән алырга куша? Тексттан шул сорауга җавап табыйк әле. (Аның суы тәмле дә, салкын да, шифалы да.)

– Малай нинди начарлык эшләде? (Әнисен алдады)

– Ни өчен кояш ачуланган? (Табып уку)

-Әкияттән авторның чыгарган гомуми нәтиҗәсен табыгыз. (Бер генә яманлык та эзсез калмый.)

– Бу сүзләр белән автор нәрсә әйтергә теләгән?

• Начар эш эшләсәң, барыбер беленә.
• Алдашу – начар гадәт.

-Беркемгә дә начарлык эшләргә ярамый.

-Сабак алган әлеге малай, киләчәктә нинди кеше булыр дип уйлыйсыз?

* Малайны сез яхшы яки начар кеше дип әйтә аласызмы?

-Ул үзенең ялгышын, гаебен таный. Дөньяда яшәгәндә, бөтен кеше дә ялгыша, ә балалар бигрәк тә. Иң мөhиме: ул ялгышны вакытында күреп, төзәтә белергә кирәк.

– Ни өчен малай уенга бирелә? ( Аның уйныйсы килә, әле ул кайсы эш мөhимрәк икәнен аңлап бетерми.)

– Сез малай урынында булсагыз нишләр идегез?

-Кояшка нинди сыйфатлар хас? ( Кояш бар нәрсәне дә күрә: яхшылыкны да, яманлыкны да. Кояш бу әсәрдә малайның ялганыннан оялып карала, ә малай гафу үтенгәч, ул елмаеп җибәрә. Кояш ул- безне яшәтә, җылыта, безгә нур һәм яктылык бирә.)

-Ни өчен Ф. Яруллин кояш образына мөрәҗәгать итә?

– “Әнинең җылы кочагы” диләр. Әни дә безгә җылылык, көч, рәхәтлек бирә. Димәк, ана җылысы – кояш җылысы.

– Сезгә өйдә кайчан күңеллерәк? Әни өйдә булгандамы яки булмагандамы?

(Әни өйдә булмаса, бернинди ямь дә юк, бөтен дөнья караңгылыкка чумган кебек тоела. ) Тулырак…

Татарстан Республикасы Әтнә муниципаль районы Күшәр төп гомуми белем мәктәбенең I категорияле башлангыч сыйныфлар укытучысы Сибагатова Эльмира Гаяз кызы. Тема: Табигатьтә бар да кызыклы.(Әдәби уку дәресе. Татар мәктәбе. 2 сыйныф)

Тәкъдим ителгән дәрес-  «Шагыйрь өчен табигать-серле һәм җанлы дөнья» бүлегенең икенче дәресе.

Дәрес тибы: яңа белемнәр «ачу» дәресе.

Максат: Гарәфи Хәсәновның «Имән каргасы» хикәясе, Бакый Урманченың «Тастак» картинасы аша кошларның язучылар һәм рәссамнар иҗатында тасвирлану үзенчәлекләре, сурәтләү алымнары белән танышу.

Бурычлар:

• Г. Хәсәнов һәм Б. Урманченың  иҗатлары белән таныштыруны дәвам итү, дөньяны  танып белүдә әдәби һәм сынлы сәнгать әсәрләренең үзенчәлекләрен күрсәтү;
• Язучы әсәре һәм рәссам иҗатында бер үк теманың үзенчәлекле бирелешен аңлату, төрле кошларның тормышы турында өйрәнү;
• Кошлар тормышына сак караш, туган як табигатенә мәхәббәт, табигать серләрен аңлауга омтылыш тәрбияләү.

Планлаштырылган нәтиҗәләр

Предмет нәтиҗәләр:

– әдәби әсәрне укый белү;

– кирәкле мәгълүматны аерып ала белү күнекмәләрен камилләштерү;

– Г. Хәсәновның тормышы һәм иҗаты турында һәм «Имән каргасы» әсәренең эчтәлеген белү, анализлый алу;

– картина буенча эшләү күнекмәләрен үзләштерү.

Метапредмет нәтиҗәлек

Регулятив универсаль уку гамәлләре:

– мөстәкыйль рәвештә уку мәсьәләсен кую;

– эшчәнлеккә үзконтроль, үзбәя бирә белү.

Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:

– биремнәрне тиз һәм аңлап укый, сорауларга җавап бирә белү;

– төркемнәрдә һәм парлап эшли белү, башкаларны тыңлый һәм аларның фикерләрен кабул итү, үз фикереңне башкаларга дәлилле, ачык һәм төгәл итеп  җиткерә белү.

Танып белү универсаль уку гамәлләре:

– уку мәсьәләсен аңлау, нәтиҗә чыгару;

– текстта ориентлаша белү

– үзләштергән белем һәм күнекмәләрне куллана белү.

Шәхескә бәйле универсаль уку гамәлләре :

– үзбилгеләнү;

– табигатьнең матурлыгын күрә белү;

– үз уңыш һәм уңышсызлыкларыңның сәбәпләре турында фикер йөртү.

Танып белү эшчәнлеген оештыру методлары: әңгәмә, проблемалы ситуация.

Танып белү эшчәнлеген оештыру формалары: төркемдә, парларда, индивидуаль.

   Ресурслар: Г. М. Сафиуллина, М. Я. Гарифуллина, Ә. Г. Мөхәммәтҗанова, Ф.Ф. Хәсәнова. Әдәби уку, 2 кисәк – 89 бит; Г. М. Сафиуллина, Ф.Ф. Хәсәнова, Ә. Г. Мөхәммәтҗанова. Әдәби уку, татар телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 2 нче сыйныфында эшләүче укытучылар өчен дәреслек;  Г. Хәсәновның портреты,  төп басма китаплары күргәзмәсе, кошлар рәсеме, компьютер, кошлар тавышы язылган диск, “Аңлатмалы сүзлек”, смайликлар, лупалар.

Дәрес барышы:

1. Оештыру (уку эшчәнлегенә мотивлаштыру)

– Исәнмесез, укучылар! Тышка карагыз әле, нинди матур көн, күгебез аяз, кояшлы. Ә сезнең кәефләрегез ничек?  (Смайликлар белән күрсәтәлә).  Күк йөзенә карагыз, күктә серле болытлар күренәме? Сез аларны нәрсәләргә охшатасыз? Каршыда торган агачка игътибар итегез. Ботакларының матурлыгын, аңа кунган кошларны күзәтегез. Күзәткәч, моңарчы гади генә булып күренгән предметлар, күренешләр матураеп киткән кебек тоела башламадымы? Бер-беребезгә карап елмайдык. Хәерле көн теләп, дәресебезне башлыйбыз, серле һәм җанлы табигатькә сәяхәтебезне дәвам итәбез.

2. Белемнәрне актуальләштерү
3. Өйгә эшләрне тикшерү.

– Гарәфи Хәсәнов портретын күрсәтү, язучы турында өйрәнүләрне дәвам итү. 1 укучының язучы турында сөйләве.

– Г. Хәсәновның язган әсәрләрен искә төшерү. Аның хикәяләрендә туган як табигате, хайваннар һәм кошлар, үсемлекләр дөньясы яктыртылуын билгеләү. 1 укучының  китаплар күргәзмәсе белән таныштыруы.

– «Имән каргасы» хикәясен өлешләп укыту.

2. Балалар, сез нинди авырлыклар белән очраштыгыз? Фикерләрен тыңлау. (Имән каргасын күргәннәре, җырын тыңлаганнары юк. Танымыйлар.)
3. Уку мәсьәләсен кую

Укучыларның проблемалы сорауны куюларын оештыру, уку мәсьәләсен билгеләтү.

–  Укучылар алда әйтелгән авырлыклардан чыгу юлларын бергәләп эзләп карыйк әле. Проблеманы билгеләп карагыз әле: без бүген нәрсә турында сөйләшәчәкбез икән? (Имән каргасы турында)

4. Уку мәсьәләсен адымлап чишү
5. Сүзлек эше.

Өйдә укыганда балалар билгеләп барган аңлашылмаган сүзләр һәм сүзтезмәләрнең синонимнарын табу аша танып белү эше оештыру. «Карчыга» һәм «шүрләүчән» сүзләренең «асылын» «Аңлатмалы сүзлек»тән карап ачыклыйлар. (Карчыга – урта зурлыктагы, кәкре томшыклы һәм озын тырнаклы ерткыч кош. Шүрләүчән – курка торган.)

2. Имән каргалары нинди кошлар? Сораулар буенча сайлап уку.

– Имән каргасы сурәтләнгән урынны табып укыгыз.

– Имән каргасын тагын нинди исемнәр белән атап йөртәләр?

– Ни өчен күкканат дип атаганнарын тексттан табып укыгыз.

– Ә ни өчен аны урман саесканы диләр, тексттан табып укыгыз.

– Бу кошның ямьсез итеп җырлаганын автор нинди сүзләр белән күрсәтә? Кош сайравында ул нинди сүзләр ишетә? Нинди авазлар кабатлана? Тексттан табып укыгыз.

3. Имән каргасының тавышын тыңлап карыйк, хәтердә калдырыйк.

Физкультминут.

5. Белемнәрне беренчел ныгыту.

1.«Кошны таны» уены үткәрелә. (Кошлар  рәсемнәре күрсәтелә, төркемнәрдә киңәшә-киңәшә  имән каргасын эзләү оештырыла).

2. «Имән каргасы табигатькә нинди файда китерә?» соравына җавапларны парларда эшләп, аерым битләргә язып баралар. Һәр пар үзенең җавабын укый, тулыландыра.
3. Мөстәкыйль эш.
4. «Музей йорты»на сәяхәт. Бакый Урманченың «Тастак» картинасы өстендә эшләү.
5. 92 нче биттәге сорауларга җавап бирү.
6. Кулыңа лупа алып, үзең сайлаган үрдәкне тасвирлап сөйләү.
7. Картина буенча һәр баланың күзәтүләрен, фикерләрен тыңлау.
8. Өйрәнгәннәрне ныгыту күнегүләре.
9. Бакый Урманче табигатьне бик яраткан дип әйтеп буламы?
10. Кошлар телен аңлар өчен, кеше нинди сыйфатларга ия булырга тиеш?
11. Рефлексия (дәрескә нәтиҗә ясау)

– Г. Хәсәнов кем ул? Аның турында нәрсәләр белдегез? Аның нинди әсәре белән таныштык?

 – Син Б. Урманче турында ниләр белергә телисең?

– Дәрестә кайсы эш төрләре сиңа аеруча ошады?

– Син үз җавапларыңнан канәгатьме? Үзеңнең дәрестәге җавабыңны бәялә.

Өй эше. Индивидуаль дифференциаль биремнәр:1) Имән каргасы турында сөйләргә; 2) Имән каргасының рәсемен ясарга. Рәсем астына кош турында бер куплет шигырь иҗат итеп, язып куярга. 3) Б. Урманченың тормыш юлы турында материал табарга, таныштырырга әзерләнергә. 4) Өйгә кайтканда табигатьне күзәтергә, телдән хикәя төзергә.

Максат:

1. Сызлану фәлсәфәсе турында мәгълүмат бирү;
2. Әсәрдә сызлану фәлсәфәсен билгеләү;
3. Әсәрне анализлый белү күнекмәләрен камилләштерү;
4. Татар әдәбиятына, шул исәптән Ф.Әмирхан иҗатына кызыксыну уяту.

Дәрес барышы 

1. Мотивлаштыру-ориентлаштыру

1) Исәнләшү, уңай эмоциональ халәт булдыру.

-Хәерле көн, укучылар! Ничек хәлләрегез? Дәрестә барыгызны да күрүемә шатмын.

2) Өй эшен тикшерү

“Бер хәрабәдә” әсәренең эчтәлеген барлау, хикәядә бирелгән образларның үткәндәге һәм хәзерге сурәтләнеше аша чагыштырма характеристика бирү.

3) Актуальләштерү

Узган дәрестә үтелгән теманы “Сорау-җавап” формасындагы алым белән искә төшерү.

1) Хикәядә сурәтләнгән вакыйганы кыска гына итеп сөйләгез. (бер укучы әсәрнең кыскача сюжетын сөйли)

• Вакыйга кем исеменнән сөйләнә?

Җавап: Вакыйга хикәяләүче исеменнән сөйләнә

• Хикәядәге кеше һәм әйбер, күренеш образларын атагыз
•  Кеше образлары: хикәяләүче, Сөләйман абзый, куркыныч кыяфәтле карчык, Әсма, Фәхрия, Богданов; әйбер, күренеш образлары: Йортның тышкы ягы, капка, таш койма, ишегалды, ишек, йортның эчке ягы, бакча

• Һәр образ чагыштыру аша бирелә. Образларның ничек чагыштырылуын билгеләгез.

– Кеше һәм күренеш образлары үткән/бүгенге карышылыгында сурәтләнә. Үткәндә барысы да матур, кешеләр бәхетле булган, хәзерге вакытта матурлык җимерелгән, кешеләр я үлгән, я картаеп, я авырып, танымаслык хәлгә җиткән.

• Үткәнне искә төшереп тасвирлау әдәбият белемендә нинди термин белән атала?

Җавап: Әлеге термин әдәбият белемендә “ретроспекция” дип атала.

• Хикәяләүче битараф бәян итүче түгел, ул әсәрнең буеннан-буена тасвирланган хәлләргә мөнәсәбәтен белдереп бара. Хикәяләүченең кичергән хисләре нинди?
• Өйне күргәч танымыйча торуы башта гаҗәпләнү хисе тудыра, аннан борчылу, соңыннан кайгыру хисенә әйләнә;
• Сөләйман картны күргәч курку, чиркану, соңыннан ышанмаска теләү хисләре уяна;
• Биш ел элек өйне, бу бакчадагы рәхәтлек, матурлыкны, Әсмага булган җылы хисләрне, аның гүзәллеген искә төшергәндә, сагыну хисе кайгыруга әверелә;
• Карчык, Әсма кабере ягына күрсәтеп, аның өрәге хакында сөйләгәндә, кайгы чарасызлыкка әверелә;
• “Ләгънәт сиңа, и тормыш! Әүвәл алдыйсың, аннан соң мыскыллыйсың!” дигән сүзләрне әтйәндә, көчле нәфрәт хисе уяна. Бу сүзләр яшәешкә ләгънәт булып яңгырый.
• “Хикәяләүче эзләп тапкан хакыйкать нидән гыйбарәт?” дигән сорауга җавап бирегез.

Матурлык, бәхет, шатлыклар, мәхәббәт – барысы да вакытлыча гына. Алар бетә. Яшәеш тә вакытлы, чикле – ул да үлем белән чикләнә.

• “Хикәяләүче бу хәрабәдә карчык, Сөләйман карт, йорт-җир, урын белән генә очрашамы?” дигән сорауга җавап алына.

Хикәяләүче үзе белән дә очраша: хикәяләүченең матурлык, бәхет, шатлыкларны уйлап, шуларны кабат күрергә теләгән ягы һәм хәрабәнең, үлемнең котылгысыз булуын аңлаган ягы.

Димәк, үткән/бүген оппозициясе аша кешене чолгап алган чынбарлыкның чикле, вакытлы булуы, аның җимерелүгә, бетүгә йөз тотуы ачыклана.

Укытучы: Димәк, үлем – котылгысыз. Ул кайчан да булса бер киләчәк, тормыш гел матур яклардан гына тормый, аның капма-каршысы да бар. Шул рәвешчә, автор үткән/бүген оппозициясе аша (капма-каршылыгы аша) чынбарлыкның чикле булуын укучыларга җиткерергә тели. Чыннан да, уйлап карасаң, тормышның кайсы гына өлкәсен алсаң да, әле кайчан гына шаулап утырган дөнья, җир-җимертеп эшләп йөргән кешеләр, шау-чәчәктә утырган бакча, чыр-чу астында торган өй, вакытлар үтү белән, нәкъ шушы җимерек ташпулат – хәрабә хәленә килергә мөмкин. Бу котылгысыз күренеш. Бу күренешне туктатып калу никадәр генә тырышсак та, безнең кулыбыздан килмәячәк. Чөнки беләбез, нинди генә тереклекне алсак та, яшәешне карасак та аның ахыры – аргы ягы бар. Һәм бу – үлем. Бу – котылгысыз күренеш. Кайчан да булса бу җир йөзендәге һәр нәрсәгә киләчәк әйбер. Шушы җимерек хәрабә аша автор безгә нәкъ менә шушы фикерне җиткерергә тели дә инде.

• Укучылар, әлеге хикәяне укыганда нәрсәләр кичердегез? Әлеге җимереклекләр турында укыгач, күңелегездә нинди хисләр уянды? Ә хикәяләүче нинди хисләр кичергән икән?
• “Ләгънәт сиңа, и тормыш! Әүвәл алдыйсың, аннан соң мыскыллыйсың!” ди хикәяләүче. Бу сүзләрне ничек аңлыйсыз?

1. Уку мәсьәләсен кую

• Сез өйдә импрессионистик алым турында тагын бер кат укып килергә тиеш идегез. Нәрсә инде ул импрессионистик алым?
• Импрессионистик алым – ул әсәрнең эчке катламын музыка аша бирү, ягъни кәеф, халәт, тойгыны төсләр, тавышлар гармониясе аша җиткерү.
• Әйдәгез әле, әсәрдәге импрессионистик алымнарны барлап чыгыйк: кыңгырау һәм капканың моңлы тавышы, Сөләйман карт елавы, сандугач, бакча тавышы, гитараның моңлы уйнавы, карчык йөткерүе, каргалар каркылдавы, хикәяләүченең эчке монологы – болар барысы да импрессионистик алымнар.
• Әлеге алымнарны автор ни өчен куллана икән?
• Әлеге алымнарны ул үзенең сагышын, эчке халәтен укучыга ачып бирү өчен куллана.
• Әйе, бик дөрес. Әдәбият белемендә СЫЗЛАНУ ФӘЛСӘФӘСЕ дигән термин бар. Узган сыйныфта сез бу төшенчә белән танышкан идегез инде. Әйдәгез, искә төшереп китик әле.
• СЫЗЛАНУ ФӘЛСӘФӘСЕ – ул яшәүнең мәгънәсен эзләүче ялгыз кеше фаҗигасен үзәккә куйган агым. Сызлану фәлсәфәсенә нигезләнеп язылган әсәрләрдә яшәешнең ялгыш кануннарга корылганы өчен кайгыручы, куркучы, чарасызлык баскычына атлаучы шәхеснең рухи дөньясы турында сөйләнелә. Чарасызлыкның сәбәбе – яшәешнең камил булмавыннан, кешенең үзен галәм, чиксезлек каршында артык кечкенә, көчсез итеп сизүеннән килеп чыга. Нәтиҗәдә, шәхес гомеренең чикле, көндәлек эш-гамәлләренең гади икәнлеген аңлый. Тормышның мәгънәсезлегенә төшенү сызлану китереп чыгара.
• Әлеге әсәрне дә без шушы сызлану фәлсәфәсенә нигезләнеп анализлап карарбыз. Сызлану фәлсәфәсен ачу өчен сезнең китапларның 84 нче битендә сораулар бирелгән. Шул сорауларга җавап бирү рәвешендә сызлану фәлсәфәсен ачарбыз.

Тулырак…