fbpx
20.04.2022

Муса Җәлил – патриот шагыйрь. Әдәби кичә.


м.җәлил
ТР Арча районы “Сәламәтлек мөмкинлекләре чикләнгән  балалар өчен Яңа Кенәр мәктәп-интернаты” дәүләт бюджет гомуми белем учреждениесе тәрбиячесе Шакирова Гөлүзә Зиннур кызы. Тема: Муса Җәлил – патриот шагыйрь.

Максат. Балаларны М.Җәлил тормышы ,иҗаты белән таныштырырга. Патриотик тәрбия бирергә. Иҗат активлыгы тәрбияләргә.

Материал. М.Җәлил тормышы һәм иҗаты турында белешмә материаллар. М.Җәлилнең “ Кечкенә дусларга “ китабы, фотоальбом, интернет материаллары.

I.Әңгәмә хәзерлек.

Сорауларга җавап бирү.

-Кем булган ул М.Җәлил?

-Сез аның нинди шигырьләрен беләсез?

  1. Төп өлеш.

1.Муса Җәлил 1906нчы елның 15нче февралендә Оренбург губернасы Мостафа авлында туа.Әтисе-Мостафа,әнисе Рәхимә исемле.Бу гаиләдә 11 бала үсә.Әбиләре –Гыйльми апа Мусаны бик ярата.Муса кечкенәдән үк яраткан әбисенең әкиятләрен тыңлап үсә.

Авыл баласы –ул табигать баласы. Мусаның балачагы да аның яраткан камышлы, төнбоеклы Нит елгасы буенда су коенып,башка балалар кебек үк җиләк җып үтә,ул бигрәк тә кармак белән балык тотарга ярата .Бервакыт хәтта шундый хәл була: аның ирененә үзенең кармагы кадала, Мусаның ирененнән кармакны көчкә тартып алалар.

Ә кыш көннәрендә чана-чаңгы шуа.Аны карның матур җемелдәве,чаңгы артыннан сузылып калган чаңгы эзләре сокландыра.Бераз ул бу хакта түбәндәге юлларны иҗат итә.

Шикәр кебек карда сызылып кала

Чана табанының эзләре…(“Чаңгы шуганда”)

Миңа бу кар язылмаган

кәгазь төсле.

Чаңгы эзе-

Аңар язу

Язган төсле.(“Чаңгы эзе”)

2.Муса кечкенә чагында ук төрле такмаклар,җырлар чыгарырга ярата.Шигырьләрне дә бик иртә яза башлый ул.Беренче шигыре “Бәхет” дип атала.

“ Редакциядә”.Инсценировка күрсәтелә.

Оренбург шәһәрендә “ Кызыл йолдыз” газетасы редакциясе. Өстәлләр куелган.Бер өстәлгә газеталар,китаплар, әикенчесе артында Шәриф Камал телефоннан сөйләшеп утыра.

Шәриф Камал. …Әйе,дөрес әйтәсез.Ләкин эшне үз вакытында үтәргә кирәк.

Трубканы куя.Яза башлый.Ишек шакып ,бүлмәгә ике малай –Муса белән Һидият керә.Шәриф Камал аларны күрми.Муса тамак кыра.

Шәриф Камал(башын күтәреп карый.)Сез кем янына килдегез,балалар? Нинди хәбәр китердегез?

Һидият.Безгә мөхәррир абый кирәк.

Шәриф Камал.Мөхәррир абыегыз мин булам.Я,нинди хәбәр алып килдегез?

Һидият. Без хәбәр алып килмәдек.

Шәриф Камал.Ә нәрсә алып килдегез? (Малайлар эндәшми.)

Бирегә,гадәттә мәкалә белән киләләр.Күрәм: сездә дә берәр хәбәр яки мәкалә бар,күрәсең.

Муса.(Һидияткә) Син әйт!

Һидият.Син әйт,син язгансың бит.

Муса.Без шигырьләр алып килдек,абый.

Шәриф Камал. Кайда ул? Кәгазьгә яздыгызмы?

Муса күлмәк изүеннән дүрткә бөкләнгән шигырь алып бирә.Шәриф Камал ,әллә ни кызыксынмагандай итеп, тиз-тиз караштыра.Аннары күзлек өстеннән игътибар белән малайга карап ала да өр –яңадан кабат укый башлый.

Шәриф Камал.(укып бетергәч) Кем язды моны?

Һидият .(Мусаны алга этә.)Менә бу язды.

Шәриф Камал.Яле,үзең укып кара!

Муса.(укый башлый.) “Бәхет”шигыре.

Кулыма мин кызыл кылыч алсам,

Шулай шуннан кызыл фронтка барсам,

Олуг бер дәрт белән сафка атылсам,

Кулымны уртага –дошманга салсам.

Бөтен куәт белән шунда сугышсам,

Җиңелми мин һаман алга барсам,

Менә шунда берәр пуля очса-килсә.

Килеп ул күкрәгемне бишкә киссә,

Үлем кулы белән басса-егылсам,

Җаным күккә –гарешкә очса-китсә,

Менә шунда бәхетле мин,бәхет-шул,

Минем өчен зур олуг дан,зур бәхет ул.

Шәриф Камал.(Мусаның аркасыннан сөя.) Молодец .Исемең ничек синең ,егет?

Муса.Муса Җәлилов.

Шәриф Камал. Шигырең әйбәт, кечкенә Җәлил.Әгәр тырышып укысаң. Яңа тормыш өчен көрәшсәң,киләчәктә син зур Җәлил дә булырсың.Ә бу шигыреңне газетада бастырып чыгарырбыз.

Муса.Рәхмәт,абый.Сау булыгыз.

(Балалар һәм Шәриф Камал чыгып китә.)

3.Бу очрашуның нәтиҗәсе куңелле була.” Кызыл йолдыз” газетасында “Кечкенә Җәлил” имзасы белән бер-бер артлы “Бәхет”,”Киттеләр”,” Кызыл гаскәрләргә”шигырьләре басылып чыга.Бу аны яңа әсәрләр язарга этәрә.Кечкенә Җәлил,чын-чынлап,зур Җәлилгә-шагыйрь Муса Җәлил булып таныла.

М.Җәлил үз иҗатында балалар өчен әсәрләргә зур урын бирә.Аның “Куян”,”Карак песи”,”Сәгать”, “Маэмай белән “,” Кошларны каршы алабыз”,”Чишмә”,һәм башка шигырьләрен балалар бик яратып укый.Җәлилнең 12 китабы басылып чыга.

Данияр :”Куян”шигыре.

Нәфисә : “Карак “шигыре.

Еремин Руслан : “Маэмай”шигыре.

Гүзәл:” Күке” шигыре.

Айдар: “ Кошларны каршы алабыз!” шигыре.

Миләушә : “Чишмә” шигыре.

Хатыны Әминә һәм кызы Чулпан белән сугышка кадәр 7 ел яшиләр.Чулпан икесе өчен дә зур куаныч була.Муса аны бик ярата,аның белән бергә булуны күңелле эш дип саный .Алар бәхетле яшиләр.Муса Җәлил бик игътибарлы, сизгер кеше була.Үзенең нәни кызы Чулпанга багышлап бик күп шигырьләр яза ул.Мәсәлән, “ Кызыма” шигыре.

Ринат: “ Кызыма” шигыре.

Ә хәзер сезнең белән бер әсәрне үзебез уйнарбыз.

– Күрсәт әле,Камали,ничек утын яралар?

– Менә шулай, менә шулай, шулай утын яралар.

– Син әйт әле, Камали кайдан утын алалар?

– Урманнардан, урманнардан барып кисеп алалар.

– Күрсәт әле, Кәримә,ничек чаңгы шуалар?

-Менә шулай, менә шулай, шулай чаңгы шуалар.

– Күрсәт әле, Сираҗи, ничек мылтык аталар?

– Менә шулай, менә шулай, шулай мылтык аталар.

– Син әйт әле, Сираҗи, кайдан атып яталар?

– Окоп казып, окоп казып, шуннан атып яталар.

– Күрсәт әле, Гөлчирә, ничек салют бирәләр?

– Менә шулай, менә шулай, шулай салют бирәләр.

– Син әйт әле, Гөлчирә, кемнәр күпне беләләр?

– Пионерлар, пионерлар, шулай күпне беләләр.

5.Илдә тыныч тормыш өзелә. 1941нче елның 22 нче июнь таңында сугыш башлана.Бик күп кеше, кулына корал тотып, илне явыз дошманнан саклау өчен, сугышка китә.Алар арасында М.Җәлил дә була.Җәлил Волхов фронтына җибәрелә.Анда ул “ Отвага” газетасында эшли. Алгы сызыкта сугышчылар белән бергә дошманга каршы кулына корал тотып сугыша. Аларның батырлыгы хакында газетага мәкаләләр, очерклар яза, шигырьләр иҗат итә.Алгы сафта баручы Муса Җәлил фашистларның явызлыгын үз күзләре белән күрә.Фашистлар яндырган авыллар ,фашистлар җәзалаган кешеләр белән очрашканда ,аның йөрәгендә фашизмга каршы нәфрәт уты дөрли, күңелендә үч алу теләге көчәя.Ул фашистларның  ерткычлыгытурында, аларга каршы көрәшүче батыр егет-кызлар хакында әсәрләр иҗат итә.”Вәхшәт”, “ Батыр егет турында җыр”, ” Кызыл ромашка”,”Сандугач һәм Чишмә” әсәрләре әнә шул турыда.

Рәмис:” Батыр егет турында җыр”шигыре. Тулырак…

Хушлашабыз бакча белән. Мәктәпкә озату кичәсе.


бакча
Бөгелмә муниципаль районы муниципаль бюджет мәктәпкәчә тәрбия һәм белем бирү учреждениесе Кодаш балалар бакчасы I категорияле тәрбияче Мөгалимова Илсөяр Әкрәм кызы. Тема: “Хушлашабыз бакча белән”.  Мәктәпкә озату кичәсе 

Зал бәйрәмчә бизәлгән. Плакатлар, шарлар куела.

Тәрбияче:

Бүген безнең бакчабызда

Ничә ел инде менә

Шатлык күккә җиткән көн.

Майның шушы көнендә

Балалар бакчасыннан

Мәктәпләргә киткән көн.

Исәнмесез хөрмәтле әти-әниләр, килгән кунаклар. Бүген без сезнең белән балаларның күңелләрендә иң якты хәтирә булып сакланып калачак зур бәйрәм-бакча белән хушлашу кичәсенә җыелдык.

Дорогие гости! Сегодня вас ждет необычайно волнующее торжество! Наши дети прощаются с детским садом и готовятся к новому жизненному этапу – поступлению в школу.

Балаларның бездән китүе бик ямансу булса да, без чын күңелдән шатланабыз. Күрегез алар нинди шат, сау сәламәт, белем алырга омтылып торалар. Әйдәгез көчле алкышлар белән,  чыгарылыш төркеме балаларын каршылыйк.

Так хочется, чтобы этот день запомнился надолго и ребятам, и взрослым. Итак, все готово к празднику. Встречайте наших выпускников!

Залга шарлар тотып, “Балачак-бәхет иле” көе яңгырый,

балалар керәләр, шарларын җибәрәләр

1.Бакча белән хушлашабыз   Данияр

7 яшь тулды безгә.

Мәктәпкә белем алырга

Барабыз быел көзгә.

Безне анда мәктәп көтә,

Безне көтә парталар.

Түземсезлек белән көтә,

Укытучы апалар.

Әйе, безне мәктәп көтә,

Кыңгыраулы зур мәктәп.

Ә бу юлга безне сез бит

Чыгардыгыз җитәкләп.

 

  1. Олы бәйрәм бүген бездә, Артур

Зурлар инде хәзер без.

Бакча белән хушлашабыз –

Бүген соңгы көнебез.

Бу сәгать тә килеп җитте,

Без аны көтеп алдык,

Шуны бәйрәм итәр өчен

Залыбызга җыелдык.

И сөекле, бакчабыз,

Беркайчан онытмабыз.

Ә шулай да, якын дуслар,

Без бүген хушлашабыз.

Җыр “Сай бул, бакчабыз”

Ал.б. Дорогие дети! Сегодня особенный для вас день. Вы прощаетесь с детским садом, а мы с гордостью выпускаем вас в большую жизнь и желаем счастливого пути!

В просторном и нарядном зале

Сюда пришли мы вместе с вами

И хотим поздравить наших деток

С этим замечательным праздником.

 

Данияр

Наш детский сад с утра украшен

Сегодня праздник выпускной

И мы гордимся садом нашим,

Ведь он для нас как дом родной.

 

Мы всегда сюда спешили,

Очень мы его любили,

Жалко с ним прощаться,

Жалко расставаться.

 

И сегодня в день прощальный

Мы не станем унывать!

Детский сад наш долго будем

Добрым словом вспоминать!

Артур

Ну, вот и всё, настал тот час,

Который все мы ждали.

Мы собрались в последний раз

В уютном этом зале.

 

Этот праздник необычный,

Он бывает только раз.

Все так ново, непривычно,

Мы уходим в первый класс!

 

С детским садом расстаемся,

Школе каждый очень рад!

На прощанье улыбнемся,

Не грусти, наш детский сад

 

Песня “Мы теперь ученики”

(Балалар урындыкларга утыралар

А.б. Әйе, балалар, сез инде зур үстегез.Бакча ишегеннән беренче тапкыр килеп кергән вакытларыгыз артта калды.Менә күңелле җәй айлары үтәр дә, сезне мәктәп заллары каршылар.Ә мәктәптә сезне бакчага охшамаган икенче кызыклы дөнья көтә.Зур хезмәт куеп сез белем алырсыз, укырга, язарга өйрәнерсез.Бүген сезнең иң беренче истәлекле бәйрәмегез һәм сез аны гел исегезгә төшерерсез.

Бүген бездә күңелле

Кояш та юмарт көлә.

Котларга тагын сезне,

Кемнәрдер керә.

Сезне шушы бәйрәмегез белән котларга кечкенәләр дә  килгән.Хәзер сүзне  аларга бирәбез.Рәхим итегез!

Кечкенәләр төркеме керә.

1.Безгә карагач   Динә

Сезгә бик кызыктыр.

Без нинди кечкенә,

Ә сез нинди зур!

 

2.Мы ребята – малыши     Ангелина

Всех поздравить вас пришли.

В первый класс вы поступайте,

Детский сад не забывайте!

  1. Миннән дә бәләкәй булгансыз Ислам

Сез бакчага килгәндә.

Кара нинди зур ускәнсез

Китәр вакыт житкәндә.

 

  1. Мин мәктәпкә барыр идем Амалия

Бернигә дә карамый.

Тәрбияче апа әйтә:

“Әле сиңа ярамый”. Тулырак…

Гаилә – бәхет ачкычы. Ата-аналар җыелышы.


Гаилә
Татарстан республикасы Сарман муниципаль районы мәктәпкәчә белем бирү муниципаль бюджет учреждениесе гомуми үсеш төрендәге 1нче  “Кояшкай”  балалар бакчасы тәрбиячеләре:  Мавлявиева Гүзәл Данияр кызы, Зиятдинова Земфира Анвар кызы. Тема:“Гаилә – бәхет ачкычы”(зурлар төркемендә ата-аналар җыелышы)   

Максат: гаиләләрне бергә туплау, ата-аналар белән балаларның бердәмлеккә омтылу теләген тудыру, дус-тату төркем туплау.

Хәерле кич, Хөрмәтле әти-әниләр,килгән кунаклар җюри әгъзалары.

Бер күрешү үзе бер гомер,-дип

Бабайлар бит юкка әйтмәгән

Бер очрашып, серләр белешү

Бу гадәтләр әле бетмәгән.

Татарстанда, Россиядә дә 15  Май – Гаилә көне дип игълан ителде, чөнки гаиләне дәүләтнең нигезе диләр. Гаилә нык булса, дәүләт тә нык була. Гаилә кеше тормышындагы иң мөһим, иң кирәкле нәрсә.

Буген без зурлар төркеме әти-әниләре белән үзенчәлекле җыелыш ярыш-бәйгегә җыелдык.

Безнең гаиләләр җыелган

Ял итәр өчен бүген

Сүзләрнең матурын

Әйтмичә мөмкин түгел.

Һәрвакыт кешегә пар канат, кайтып сыеныр җылы учак, тыныч почмак кирәк. Ул почмак – гаилә учагы. Бәхетле гаиләләргә карап без сокланабыз, үрнәк алырга тырышабыз.

Бәйрәм- ярышны бәйләп бару өчен җюри әгъзаләре өчен тәкъдим итәбез.(Җюри сайланыла)

Килгән кунакларыбызга татулык, саулык, бәхет, өмет теләп бәйгебезне башлыйбыз.

1 нче бәйге. “Нәрсә ул гаилә?” Гаилә ул…

“Ике командага ватман, фломастер бирелә.

2 нче бәйге.

Кем тапкыр, кем зирәк

Безнең сорауларга

Җавап бирсен ул тизерәк.

-Бер – береңне белер өчен бер пот тоз ашарга кирәк диләр. Әйдәгез әле гаиләдә ир, хатын бер-берсен беләләр микән?

  1 нче парга сорау

Иргә.

  1. Хатыныгыз нинди төс ярата?
  2. Хатыныгызның аяк киеме үлчәме?

Хатынга.

  1. Ирегезнең яраткан ашы?
  2. Ирегезнең күз төсе?

2 нче парга сорау.

Иргә.

  1. Хатыныгызның яраткан җыры?
  2. Хатыныгызның әнисенең исеме?

Хатынга.

  1. Ирегезнең авырлыгы ничә кг?
  2. Ирегезнең туган көне, туган елы?

3 нче парга сорау.

Иргә.

  1. Хатыныгызның буй озынлыгы?
  2. Хатыныгыз нәрсә пешерергә ярата?

Хатынга.

  1. Язылышу көнегез?
  2. Ирегез иртән ничек уята?

  4 нче парга сорау.

Иргә.

  1. Хатыныгызның туган көне,елы?
  2. Яраткан җырчысы?

Хатынга.

  1. Ирегезнең яратып карый торган телевизион тапшыруы?
  2. Ирегезнең яраткан төсе?

    5 нче парга сорау.

Иргә:

  1. Хатының яраткан чәчәк?
  2. Хатының яраткан ризык?

Хатынга.

  1. Ирегезнең яраткан ел фасылы?
  2. Каенатагызның исеме?

6 нчы парга сорау

Иргә.

  1. Хатыныгыз ничәнче размер кием кия?
  2. Әбиегезнең туган көне?

Хатынга.

  1. Ирегезгә ничә яшь?
  2. Каенанагызның туган көне?

3 нче бәйге.

Эстафета: – Гаилә төрле буын кешеләрен берләштерә, аларның көч сынауларын эстафета уены белән сынап китик әле. Әти-әниләр ике командага бүленә. (6 әти, 6 әни)

4 нче бәйге.

Бантик кую. Әниләргә,әтиләр бантик куя.

5 нче бәйге.

Туган авыл тарихы.

  1. “Сарман”- исеме нәрсәне аңлата?
  2. Җирле үзидара җитәкчесе кем?
  3. Сарманнан чыккан шәхерләр?
  4. Безнең район нәрсә белән шөгыльләнә?
  5. Сармандагы чишмә исемнәре?
  6. Сарман турында җыр. (күмәкләшеп җырлау)

6 нчы бәйге.

Милли йолалар (йөзек салыш) уены. Татар халкының яратып уйнала торган уены.

7 нче бәйге.

Әниләр галстук бәйли.

8 нче бәйге.

Мәкальләр әйтәбез.

  1. Тату гаиләгә – кайгы килми.
  2. Ул ояты – атага- кыз ояты – анага.
  3. Атасы барның – бәхете бар.
  4. Атасы кем – углы шул.
  5. Ата – ананы тыңлаган әдәм булган – тыңламаган әрәм булган.
  6. Оясында ни күрсә – очкынында шул.
  7. Гаилә – гомер чишмәсе.
  8. Киләчәккә нигез – гаиләдә салына.

9 нчы бәйге.

Әтиләр бәйгесе. Әтиләр акчаны эшләп таба, ә менә саный белә микән?

Әйдәгез “ Баш һисапчы” – банкир номинациясендә җиңүчене билгелик. Моның өчен акча саный саный, сорауларга җавап бирергә кирәк. (вак кәгазь акча бирелә)

  1. Балаң кайсы төркемгә йөри?
  2. Аңа ничә яшь?
  3. Туган көне кайчан?
  4. Тәрбиячеләре кем исемле?
  5. Буген ничәсе?
  6. Басмада чәчен тараучы хатын кем ул?
  7. Кәҗә белән дус малайның исеме ничек?
  8. Тубы суга төшкәч, кем елый?

Җиңучегә (алтын акча бирелә) 

10 нчы бәйге.

Уйныйк әле,җырлыйк әле

Биик әле күп итеп,

Безнең бәйрәм кичәбезне

Сагынып сөйләрлек итеп.

11 нче бәйге.

Төшергән рәсемгә анализ – аңлату ясала. Гаилә ул …

Җюрига сүз бирелә…

Бу доньяда ничек яшәсәң дә

Агым судай вакыт тиз үтә

Уфтанмаслык булсын гомер юлы

Татулыкка җирдә ни җитә?

Сезгә тыныч, матур гаилә тормышы теләп калабыз.

 

 

 

“Көз бәйрәме” (бәйрәм иртәсе)


көз
Татарстан  Республикасы  Сарман муниципаль районы  “Гомуми үсеш төрендәге  4 нче “Сандугач” балалар бакчасы” мәктәпкәчә белем бирү муниципаль бюджет учреждениесе  тәрбиячесе  Калимуллина Флюза Риф кызы. Тема: Көз бәйрәме (бәйрәм иртәсе).     

«Көз бәйрәме” 

–  Балалар, без бүген сезнең белән ел да үтә торган зур бәйрәмгә җыелдык. Табигать тә,барлык үсемлекләр ,әйтерсең лә ,берсеннән-берсе матуррак күлмәк кигән, агачларда сары-кызыл яфраклар.Энә, көз кызы безнең бакчабызга да килеп җитте.

Көз кызы: Мин – Көз кызы, киләм сезгә,

Көзге байлык кулымда.

Муллык белән байлык телим

Кем очраса юлымда.

(Тәрбиячегә ипи бирә)

А.б.  Син килүгә сөендек,

Бик күп җырлар өйрәндек.

Шигырьләр, табышмаклар,

Күп биюләр өйрәндек.

Көз кызы: Ә ипи турында шигырьләр беләсезме соң сез?

1 бала. Ипи басуда үсә,

Аннан амбарга күчә.

Аннары мичтә пешә,

Кызарып мичтән төшә.

2 бала. Өстәлдә икмәк,

Ашъяулык  япкан.

Тәмле хуш исен

Өйгә тараткан.

А.б. Алтын көз кунакка килгән,

Сары күлмәген кигән.

Елмаеп карый безгә,

Җырлап алыйк соң бергә.

Җыр: “Көзге яфрак”.

Тәрбияче: әйдэ, Көз, түргэ уз! Ә балалар синең турыңда шигырьләр сөйләп  күрсәтерләр!

3 бала .Килә шаулы, алтын матур көзем.

Оча яфрак, исә көзге җил.

Табигатең бигрәк сокландыргыч,

хуш киләсең, көзем, әйдә кил.

4 бала. Ни арада җәй үтте

Матур көз килеп җитте,

Шатлык тулы бу бәйрәмне

Балалар күптән көтте.

А.б. Көз үзенең яңгыры, кояшы белән килгән. Хәзер Көз кызы  белән уен уйнап алырбыз.Уен: “Яңгыр һәм кояш”.

5 бала. .Көз килде, үләннәр

Саргайды, шиңде.

Сап-сары яфраклар

Җиргә сибелде

6 бала .Ямьле кояш нурлар чәчеп,

Елмаеп карый безгә.

Нинди тәмле күчтәнәчләр

Көз алып килгән безгә.

Алтын яфраклар очалар

Безнең башларга тиеп,

Саубуллаша кыр казлары

Язын кайтырбыз диеп.

Җыр “Яфрак бәйрәме”

7 бала. Көз ашыга агачларга

Үз бизәген салырга.

Урманнарны, болыннарны

Буяп китә сарыга .

Кошлар көньякка төбәлеп,

И очалар, очалар.

Әйләнеп кайтырбыз диеп,

Һаваларны кочалар.

Алып  баручы: Балалар,әменә бу көзге бакча,ниндидер тавыш бар анда..

В.Хәйруллина. «Яшелчәләр бәхәсе».

Көзгә таба бакчада

Яшелчәләр җитешә.

— Кайсыбыз иң яхшысы?

— Дип, алар бәхәсләшә.

Помидор  Мин иң кызыл арада,

А.б. Помидор горурлана. !

Рәйхан Без иң хуш исле гөлләр,

А.б. дип, Рәйханнар хозурлана.

Кыяр билгә таянган:

— Мин яшел, иң кетердек,

Хуҗабикә тәпәнен

Без тутырып бетердек.

А.б. Тырышудан шәмәхә

Төскә керә баклажан:

Минем салат иң тәмле,

Кабып кара банкадан.

Шалкан  Мин иң сары,

— Тәмгә тәмле сары май.

Кәбестә  Ә миндә иң күп күлмәк,

— мин иң бай! —

Кишер Миндә иң күп каротин,

Ашап кына кара син!

Үзем баллы, кетердим,

Кояш төсле кишер мин.

Суган  Мин иң ачы,

— Сарымсак — минем туган.

Алга чыга чөгендер: Тулырак…

“Ягез әле, кызлар!” бәйгесе


кызлар
Татарстан Республикасы Арча муниципаль районы  “Сәламәтлек мөмкинлекләре чикләнгән балалар өчен Яңа Кенәр мәктәп-интернаты” дәүләт бюджет гомуми белем бирү учреждениесенең 1 категорияле тәрбиячесе  Григорьева Гөлгенә Нурислам кызы. Тема:  «Ягез әле, кызлар!»

Максат:

  • Балаларда әниләренә карата мәхәббәт тәрбияләү, зирәклек, тапкырлык тәрбияләү;
  • Матур сөйләм телен үстерү;
  • Үзара ярдәмчеллек, үз фикерен әйтә белү осталыгы тәрбияләү.

А.б.
Кем дөньяга кеше бүләк итә,
Ә кешегә якты дөньяны?
Тойгыларны кояш кебек кайнар,
Эретерлек гранит кыяны?
Кем күңеле тулган айдай серле,
Язлар сыман назлы, ягымлы?
Шатлыкларын башкаларга бүлеп,
Кайгыларга түзем, сабырлы?
Кем елмая җәйге таң аткандай,
Балкып китә шундук тирә – як?
Нәфислеге гөлләр сокланырлык,
Көләчлеккә аңа тиңнәр юк?
Кем куллары өйне, җирне ямьли,
Изгелеге үлчәү тапкырсыз?
Ул, әлбәттә, яшәү чыганагы,
Тормыш яме – Әнкәй, хатын – кыз!

Хәерле көн, хөрмәтле, тәрбиячеләр, укытучылар, кадерле әниләр, һәм кадерле балалар! Рөхсәт итегез, Сезне тагын бер кат узып барган язның беренче бәйрәме 8 март, халыкара хатын -кызлар  көне белән  котлап үтәргә. Яз сулышы гаиләләребезгә муллык, күңелләребезгә сабырлык, тәннәребезгә саулык алып килсен. АллаҺ Тәгалә безне үз рәхим- шәфкатеннән ташламасын, теләкләребезне тормышка ашырырга ярдәм итсен, өстәлләребез мул, аш-суларыбыз тәмле, көннәребез ямьле булсын, балаларыбызга укуларында уңышлар насыйп булсын.

Шушы уңайдан без сезгә “Ягез әле кызлар – йолдызлар” бәйгесен тәкьдим итәбез. Бәйгедә кечкенә төркемдәге кызларыбыз катнаша. Әйдәгез, аларны кул чабып каршы алыйк әле. Менә ул безнең сылу кызларыбыз Эльвина, Лиана, Гөлчәчәк, Адилә, Мамак, Алла, Арина, Алисә.

Бу бәйгедә һәр кыз бала үзе өчен көрәшә һәм нинди дә булса номинацияга лаек булачак.

А.б.

Хәзер дуслар, көч сынашыйк,

Батырлар алга чыксын.
Һәр сылукай уенда осталыгын.
Зирәклеген, тапкырлыгын,
Булганлыгын күрсәтә алсын.

Һәр уен танышудан башлана, шулай бит. 

Бездә 1 бәйгебезне  “Үзең белән таныштыр”

дип алдык.

Кызлар танышырга әзерләнәләр.

Ә  без бүгенге ярышта хөкем карарын чыгаручы жюри әгъзаләре белән танышып үтик әле…

Кызлар сез әзермә? Башладык.

Әфәрин кызлар – йолдызлар, бик матур итеп үзегез белән таныштырдыгыз.

А.б.

Пөхтә итеп өйне җыям,

Гөлләремә су сибәм.

Курчакларымны йоклатам,

Еласалар, юатам.

Менә ничек тырышам,

Әниемә булышам. 

2 бәйгегебез “Әниемә булышам”  дип атала.

Без инде һәрберебездә әниләребезгә булышырга яратабыз, шулай бит! Менә шундый ситуция, иртән әнинең эшкә, ә сезнең мәктәпкә барасы бар, ә энеләрегезне балалар бакчасына илтәсе бар, аны киендерегә кирәк. Әниегезнең энегезне киендерергә вакыты юк. Сез бу очракта нишлисез? (кызлар җавап бирә) Бик дөрес, сез хәзер дөрес һәм матур итеп энеләрегезне киендерәсез. Башладык.

Әйдәгез карап китик әле, безнең кызларыбыз энеләрен дөрес киендерделәр микән? Әфәрин кызлар, бу бәйгедәдә тырыштыгыз.

Кызларыбыз әз генә ял итеп торсыннар, ә хәзер егетләребез башкаруында җыр тыңлап үтик: “Кызлар” дип атала.

Әфәрин егетләр, булдырдыгыз.

А.б.

Үз телемдә шигырь укыйм,

Үз телемдә сөйли алам.

Туган җирем, туган илем,

Мин бит синнән, илһам алам. 

3 бәйгебез “Шигырь сөйләү” бәйгесе.  Бу бәйгене мин өй эше итеп биргән идем.

Ә хәзер кызлар – йолдызларыбызның шигырь сөйләгәннәрен тыңлап үтәрбез.

 

Йөзеңне шифалы

Яңгырлар югандыр,

Табигать, йөрәк дип

Кояшны куйгандыр.

 

Гел шулай нур сибеп

Яшә син, әнием!

Йөрәгең җылысын

Тоялсын нәниең.

С Днем восьмого марта,
С праздником весенним!
Солнышко приносит
Звонкое веселье.
Пусть тепло настанет,
И уйдут морозы,
Пусть подарит нежность
Веточка мимозы! 
Кем сокланмас  шушы  гүзәллеккә!

Кем  сөенмәс күреп  яз  ямен!

Иң  зур  бәхет – дуслык,  тынычлыкта

Каршы  алу  язлар  бәйрәмен!

Бигрәк тә әни бәйрәмен!

 

Әнием-гел балкып тора

Күктәге йолдыз кебек.

Мин дә тырышам булырга

Газиз әнием кебек!

Өйрәтәсең һәр нәрсәгә

Зур сабырлыклар белән.

Рәхмәт әйтеп тәбриклим,

8 нче март белән

Мама приласкает,
Мама подбодрит.
Если поругает,
То всегда простит.
С нею мне не страшен
Никакой злодей.
Нет добрей и краше
Мамочки моей!
На 8 Марта
Бабушке и маме
С папой торт красивый,
Испекли мы сами.
Сделать нашим мамам
Мы сюрприз старались,
Но они, похоже,
Как-то догадались
В день 8 Марта стих я прочитаю
И маме скажу прямо — тебя я обожаю,
Люблю я очень сильно,
И в праздник добрый этот
Желаю быть красивой,
Удачи и успехов.
Тузаннарны сөртеп чыктым
Коедан су китердем
Әни эштән кайтуына
Бөтен эшне бетердем.
Булмәләрне жыештырдым,
бар җир ялт итсен әле,
Үзенең бәйрәмендә бер,
Әни ял итсен әле…

 

Әфәрин кызлар, бик матур сөйләдегез.

4 бәйге “Сәдәф тагу, ягъни төймә тагу” булыр. Бу бәйгедә кызларга кеченә ситса кисәге бирелә, алар шуңа төймә тагып күрсәтерләр. Кызлар энәләр белән сак булырга кирәклеген сез инде беләсез. Башладык. 

Кызларыбыз төймә таккан арада, бәйрәмебезне иң акыллы малайлар дәвам итә. 

А.б.

Кызып–кызып бәхәсләшә

Бүген бездә малайлар.

Минем әни пәрәмәчне

Шундый тәмле пешерә.

Телеңне йотарсың, малай,

Ашап карасаң, менә.

Өчпочмакка җитми инде,

Ни генә әйтсәгез дә.

Әнием кебек берәү дә

Пешерә белмидер лә.

Камыр тылсымга әйләнә

Минем әни кулында.

Кәнфит-прәннек кирәк түгел

Гөбәдия барында.

Мактанышмагыз, малайлар,

Иң оста минем әни.

Сумса, пилмән, мантыйларны

Вәт пешерә, билләһи.

А.Б: Менә шулай берсен-берсе

Уздырышып малайлар,

Тәмле әйберләр ашагач,

Әниләрен мактыйлар.

Әфәрин егетләр.

Кызларның эшләрен жюрига күрсәтәбез. 

А.б:

Биючеләр биегәндә,

Идәннәре бөгелә.

Биючегә сүз әйтмәгез,

Аның биисе килә.

Әйдәгез кызларыбызга уен уйнатып алыйк әле.

“Кәгазь өстендә бию”, биегәндә аяклар кәгазьдән чыгарга тиеш түгел. Кем кәгазьдән чыга шул җиңелә.

А.б.

Табышмак – ул бик кызык,

Җавабын уйлап табыйк.

Җавап табу җиңел түгел,

Шулай да тыңлап карыйк.

  5 бәйге “Интеллектуаллар” дип атала. Бу бәйгедә кызлар табышмакларның җавапларын әйтергә тиеш булалар. Табышмаклар бары тик кызларга бирелә, урыннан кычкырмыйбыз. Киттек. Тулырак…

Йөрәк җылым сиңа, әнием. Әдәби-музыкаль кичә.


йөрәк
Балтач муниципаль  районы муниципаль бюджет белем учреждениесе “Сосна төп гомуми белем мәктәбе”нең башлангыч сыйныфлар укытучысы Насруллина Гөлсөя Рәшит кызы. Тема: Йөрәк җылым сина, әнием. (Әдәби музыкаль кичә)

Максат:  әниләрнең газиз,  кадерле кеше булуларын, аларның һәркем өчен бер генә булуын төшендерү; балаларда әниләргә карата кадер-хөрмәт, ярату, олылау хисләре тәрбияләү; гаилә белән мәктәп арасындагы дуслыкны, хезмәттәшлекне ныгыту.

Кичәнең барышы

  • Исәнмесез, кадерле әниләр! Хәерле кич. Бүгенге кичәбез сезгә багышлана. Сезне бәйрәм белән котлыйбыз.
  • Әни, әнием, әнкәй. Кадерләп, назлап әйтәбез, күнелебездәге бөтен рәхмәтне шушы гади сүзгә салабыз. Һәрвакыт яныбызда булган, уңышларыбыз өчен шатланып, кайгыларыбызны уртаклашып яшәгән газиз әниебезгә дәшәбез. Сезгә нык сәламәтлек, иминлек, озын гомер телиез., һәрвакыт шат, сөйкемле булыгыз.

1 нче укучы.

Балагызның берәве сез,

Гаиләнең йөрәге сез,

Иминлекнең терәге сез,

Һәркемнең кирәге сез.

2 нче укучы.

Сез чаялар, сез батырлар,

Сез дөньяда иң матурлар.

Сез булганга тормыш ямьле,

Сез булганга яшәү гамьле.

3 нче укучы.

Тузаннарны сөртеп чыктым,

Коедан су китердем.

Әни эштән кайтканчы дип

Бөтен эшне бетердем.

4 нче укучы.

Бүлмәләрне җыештырдым

Бар җир ялт итсен әле.

Үзенең бәйрәмендә бер

Әни ял итсен әле.

5 нче укучы.

Мин әнине яратуны

Эшем белән белдерәм.

Гөлләргә су сибеп куям,

Идәннәрне себерәм.

6 нчы укучы.

Ә мин әни күлмәгенең

Тагып куйдым төймәсен.

И куанды соң әнием:

-Рәхмәт,-ди, – күз тимәсен.

7 нче укучы.

Көнгә ничә тапкыр “әни” дибез,

Рәхәт тә соң “әни” диюләр.

Шигырьләр һәм җырлар бүләк итик

Бүләк итик матур биюләр.

8 нче укучы.

Иң-иң сабыр, иң-иң тыйнак,

Иң ягымлы кешеләр.

Иң сөйкемле, мәрхәмәтле

Алар безнең әниләр.

9 нчы укучы.

Иң-иң әйбәт балаң булып

Яшәсәм ярар иде.

Әниемнең ышанычын

Акласам ярар иде.

10 нчы укучы.

Иң кадерле, иң хөрмәтле

Булсын җирдә әниләр.

Әниләрне кадерләсәк

Тыныч булыр ил-көннәр.

11 нче укучы.

Безнең әниләргә карап

Кояш гел нурлар чәчсен.

Нинди матур әниләр дип

Сандугачлар көнләшсен.

  • Кемнәр соң ул әниләр?
  • Иртән назлап уятучы
  • Мәктәпкә озатучы
  • Кичен каршы алучы
  • Назлы карашы
  • Кояштай балкыган нурлы йөзе
  • Ягымлы күзләре
  • Тәмле сүзләре
  • Йомшак нәфис куллары белән иркәләүчеләр алар.

12 нче укучы.

Ана күнеле мәңге күләгәсез

Ана күнеле мәңге бозланмый.

Кирәк икән, ул баласы өчен

Яшьлеген дә, саулыгын да

Гомерен дә хәтта кызганмый.

13 нче укучы.

Коштай очып яныңа анаң килер

Кайда булсаң, кайда йөрсәң дә.

Ул юатыр, тыңлар, киңәш бирер,

Куркынычлы төшләр күрсәң дә.

14 нче укучы.

Башка беркем эндәшмәгән кебек

Син генә тик дәшә аласың.

Синең кебек тагын кем генә соң

Сөя ала икән баласын.

  • Бәйрәмебезне иң акыллы малайлар дәвам итә. Алар нидер турында кызып-кызып бәхәсләшә. Тыңлап карыйк әле аларны.

Минем әни пәрәмәчне

Шундый тәмле пешерә.

Телеңне йотарсың, малай,

Ашап карасаң, менә.

      Өчпочмакка җитми инде

      Ни генә әйтсәгез дә.

      Әнием кебек берәү дә

      Пешерә белмидер лә. Тулырак…