fbpx
04.04.2019

Кошлар безнең дусларыбыз


Кошлар безнең дусларыбыз
Татарстан Республикасы Азнакай муниципаль районы  “Кәкре Елга авылы бюджет гомуми белем бирү мәктәбенең мәктәпкәчә балалар бүлеге”нең  2нче категорияле  тәрбиячесе Шәрәфетдинова Гөлзада Әнфәс кызы.  Тема:  “Кошлар- безнең дусларыбыз”.  (Коммуникацион сөйләм үстерү эшчәнлегенең  шөгыль планы.)

Максат:  Кышлаучы һәм күчмә кошлар турында күзаллауларын формалаштыру. Кошларга карата  мәрхәмәтлелек, кайгыртучанлык хисе тәрбияләү. Аларны рәнҗетмәскә кирәклеген төшендерү. Шигырьләр, әйтемнәр ятлау, табышмаклар әйтү, җырлар тыңлау.  Хәтер сәләтен үстерү.  Шигырьләрне сәнгатьле итеп сөйләү теләген булдыру.

Тәрбия бурычлары: Кошларга карата  сакчыл караш , мәрхәмәтлелек хисләре тәрбияләү.

Үстерү бурычлары: Логик фикер йөртү, гади нәтиҗәләр ясый белергә өйрәтү.

Белем бирү бурычлары:  Кош исемнәрен, гәүдә өлешләрен дөрес атауны, хәрәкәтне белдерүче фигыльләрне, предметның билгесен белдерүче сыйфатларны әйтә белүне ныгыту.

Интеграль белем бирү өлкәләре:  Матур әдәбият белән таныштыру, музыка , аралашу.

Ысуллар һәм алымнар:  Хәрәкәтле уеннар, сорауларга җаваплар, табышмак әйтү, күргәзмә материаллар,әңгәмә, биремнәр, балалар сөйләмен бәяләү,мактау, аудиоязма тыңлау.

Җиһазлар: Кош рәсемнәре, аудиоязмада кошлар тавышлары,магнитофон, туп ,   интерактив такта,“Сыерчык “җырына фонограмма.

Сүзлек өстендә эш: Сырт,туена, каурый, күчмә- перелетные птицы һәм кышлаучы кошлар-зимующие птицы, баш-голава, канатлар- крылья, койрык- хвост, томшык- клюв, тәпи- ноги, гәүдә- туловище.

Әзерлек эше: конспект язу, күрсәтмәлелек әзерләү ,матур әдәбият әсәрләре белән таныштыру,әңгәмә үткәрү, магнитофон язмасы аша кошлар тавышын тыңлау, күчмә кошлар турында рәсемнәр карау,дидактик уеннар уйнау.

Эшчәнлек барышы:

1.Кереш өлеш.

Әкрен генә кошлар тавышы язмасы яңгырый, интерактив тактада кышлаучы һәм күчмә кошлар рәсемнәре урнашкан.

-Хәерле көн ,балалар! Минем янга якынырак килегез,бер-беребезнең кулларын алыйк, елмаеп бер-беребезне сәләмлик һәм үзебезнең күңел җылыбызны иптәшләребезгә бүләк итик.Менә ничек рәхәт булып китте.Рәхмәт,без бер-беребезне ничек яратабыз.Бергәләп ярым түгәрәк булып утырыйк әле.Рәхим итегез.

2.Төп  өлеш. Әңгәмә.

Балалар мин сезгә табышмаклар әйтәм,ә сез җавапларын уйлап җавап бирегез.

1.Озын томшык,ике канат,

Очып килсә,ерткыч бөҗәкләрнең эше харап.

Бу нәрсә? (Кош)

2.Агач башында йорты,

Эчендә яши җырчы.  (Сыерчык)

3.Купшы итеп киенгән,

Кап-кара күлмәк кигән.

Яз килгәнен хәбәр итеп,

Җылы яклардан килгән. (Кара карга)

4.Күлмәге күгелҗем,

Ә түше җем-җем.

Яз җитә: гү-гү-гү!

Дусларыбыз ич безнең бу ! (Күгәрчен) Тулырак…

Җыр керсен күңелгә


   Җыр
Казан шәһәре 96 нчы гимназиянең югары категорияле туган тел укытучысы  Сафина Гөлзадә Хәмит кызы. “Җыр керсен күңелгә” дигән музыкаль кичә сценариесе.

 

Сәхнә артыннан: С. Гәрәева “Татар җыры”  шигыре.

Татар җыры… Ерак тарихлардан

Алып килә халык хәтерен.

Оялчан ул, инсаф, ягымлы ул –

Үзе салмак, үзе әкрен.

Шул җыр белән сәфәр чыгып,

Тарих үрләреннән килгәнбез,

Татар җырын җырлап таралганбыз,

Татар җырын җырлап җиңгәнбез.

Мин хәзер дэ, үзәк өзелгәндә,

Җырлар канатында тирбәләм;

Кайгы килеп, башым иелсә дә,

Сөенсәм дә – җырлап җибәрәм.

1 алып баручы: Хәерле көн, кадерле дуслар!

                          Барчагызга:

2 алып баручы: яшегезгә, картыгызга,

3 алып баручы: олыгызга, кечегезгә, 

1а. б.: хезмәт сөйгән,

2 а. б.: эштә уңган,

3 а. б.: җыр җырларга,

1а. б.: көй көйләргә

         оста булган барчагызга!

2 а. б.: Якын дуслар җыелганнар,

         Шул уңай белән бүген.

         Җырларнын иң матурын гына

         Җырламый мөикин түгел!

3 а. б.:Тормышыбыз ямьле булсын,

         Ямьле булсын, гөрләп торсын!

         Сәлам, сезгә сәлам!

1 а. б.: Эшләрегез зурдан булсын,

         Илебезне бизәп торсын,

         Сәлам, сезгә сәлам!

3 а. б.: Һәр халык үзенең моң-сагышларын, әрнүләрен, шатлык-куанычларын көйләргә сала, җыр итеп җырлый.

2 а. б.: Моң – ул хис! Күңелендә кайбер истәлекләр яңарганда да моңланасың: күңелең нечкәрә,  сагышка батасын, боегасың. Татар җырлары элек-электән моңга бай булган. Берәүләргә мәхәббәт, кемнәргәдер сугыш турындагы, кайсынадыр туган як хакындагы җырлар ошый. Ә кемнәрдер әниләр турындагы җырларга гашыйк. Һәркем күңелендә йөрткән моңга аваздаш көйләр эзли.

1 а. б.: Җырсыз кешене канатсыз кош белән тиңлиләр. Җыр ул кешене сөендерә, уйландыра, хәсрәтне тарата. Җыр яраткан кешенең куңеле дә чиста буладыр, минемчә.

Укытучы: Бик хак сүзләр сөйлисез, укучылар. Хәерле көн, кадерле укучылар, укытучылар, хөрмәтле кунаклар. Без бүген сезнең белән “Татар халык җырлары” кичәсенә җыелдык. Җыр – татар халык иҗатының бер төре булып тора. Бөек шагыйребез Г.Тукай халык авыз иҗатына: “Җәүһәр вә якутлардан да кыйммәтле” җырларга, “халык куңеленең һич тә тутыкмас вә күгәрмәс саф вә раушан көзгеседер. Бу бертөрле сихри көзгедер”, – дип югары бәя биргән.

1 а. б.: Әллә ничә гасырлар буена күңелләрдә туып, камилләшеп килгән җырлардан халыкның яшәешен, кайгы-хәсрәтен һәм шатлыгын, ягъни күңел байлыгын ачык күреп була.

3 а. б.: Җырларда аның изге теләкләре, якты омтылышлары, бәхеткә иминлеккә, матурлыкка булган өметләре дә урын ала.

 4 а. б.: (сәхнә артыннан) Җыр – халыкның иң киң таралган, иң хөрмәтле иҗат җимеше. Ул халык тормышының чагылышы. Кеше күңелендәге хисләрнең матур яңгырашы, яктыртылышы. Тулырак…

Туган як нинди төстә? Мастер-класс


Туган як

Татарстан Республикасы Актаныш муниципаль районы муниципаль бюджет белем бирү учреждениесе  “Яңа Кормаш төп гомуми белем бирү мәктәбе”нең башлангыч сыйныф укытучысы Хафизова Фәридә Фәвәсим кызы. Тема: ”Туган як нинди төстә?” 

Максат: Язучылар, шагыйрьләр  иҗаты мисалында  туган як темасын   өйрәнү;

Бурычлар:

  1. Әдәби әсәрләрдәге туган якны тасвирлап язган сыйфатларны, автор табышларын күрергә өйрәнү;
  2. Туган як темасын өйрәнү дәресләрендә укучыларда ватанпәрвәрлек сыйфаты тәрбияләү юлларын күрсәтү;
  3. Тормышны яратырга, аның матурлыгын күрә, тоя белергә өйрәнү;

Җиһазлау:  презентация, Г.Тукайның “Шүрәле” әкиятенең видеоязмасы, таратма материал, авыл рәсемнәре, төсле карандашлар.

Кулланылган эш формалары:  төркемнәрдә эш, фронталь эш

Кулланылган методлар: сорау-җавап, әңгәмә

Төп юнәлешләр:

  1. Туган як нинди төстә?
  2. Туган якны тасвирлауда автор табышлары
  3. Туган як темасын ачуда төп геройларның роле.

Мастер-классның барышы:

  1. Оештыру моменты. Мастер- классның темасы, максаты, юнәлешләре белән таныштыру. Уңай психологик халәт тудыру

–    Исәнмесез, хөрмәтле коллегалар, мин мастер-классымның башында сезне үземә кунакка чакырам һәм сезгә кофе эчәргә тәкъдим итәм ( слайдта  төрле чашка рәсемнәре)

–     Һәркем үзенә чашка сайлап алсын әле, сайладыгызмы? Мәсәлән, менә сез, нинди чашка сайладыгыз? Ә сез?

–   Игътибар итегез әле, әлбәттә, без үзебезгә матуррак чашканы алып калырга тырышабыз, ә очсыз, гади чашкалар кала. Ә үзеңә һәрвакыт яхшыракны алырга омтылу – бу проблемаларның һәм стессларның башы . Чашканың нинди булуы безнең кофебызны тәмлерәк итми, шулай бит?  Ләкин без аңлы рәвештә матуррак, затлырак чашканы алырга тырышабыз һәм башкалар ниндине алды микән, шуның белән кызыксынабыз.

–    Ә хәзер уйлап карагыз, тормыш – ул кофе, ә эш, акча, җәмгыять – ул чашкалар. Алар безнең тормышны тотып торучы инструментлар. Күп вакыт  без шул  чашкаларга игътибарыбызны юнәлтәбез һәм  кофеның  үзенең тәмен белмибез дә. Бөтен яхшы әйберне дә үзендә булдырган, булдырырга тырышучы кешеләргә караганда, үзендә булган әйберләрнең яхшысын күрә белүче кешеләр бәхетлерәк яши.  Шулай булгач, хөрмәтле коллегалар, күбрәк чашкаларның түгел, ә кофеның  үзенең, ягъни тормышның тәмен белеп яшәргә кирәк.

–       Бүгенге мастер-классымда мин, тормышның тәме, яме, матурлыгы булган туган авыл, аның табигате турында сөйләшәсем килә, мастер-классның исеме дә “Туган авыл нинди төстә?” дип атала.

  1. Төп өлеш.

Г. Тукайның “Шүрәле” әкиятеннән өзек тыңлау (видео)

Сорау: – Өзектә сурәтләнгән авыл матурмы?

–  Тавыклары җырлый;

–  Һәр ягы урман;

–  Болын, яшел үләннәр хәтфәдән юрган;

–  Бик салкын вә бик эссе түгел, урта һава;

–  Җил дә вакытында исеп, яңгыр да вакытында ява;

–   Күз ачып йомганчы җыярсың бер чиләк;

–   Ул авыл бик кечкенә;

–   Халкының эчкән суы бик кечкенә, инеш кенә;

     Фикерләр тыңлана, нәтиҗә ясала.

  • Әйе, бөек шагыйребез әсәрендә сурәтләгән авылны – Кырлай авылын бик матур итеп сурәтли. Һәркемгә үз туган җире кадерле, газиз.

1нче нәтиҗә. Һәркем мактый үзенең туган җирен, мактап җырлый аның исемен.

  1. Туган як нинди төстә?

–   Һәр төркемнән ике кеше буягыч рәсемнәрдә туган ягын нинди төсләрдә итеп күрә, шул төсләргә буйый. ( төркемнәргә авыл рәсемнәре һәм төсле карандашлар бирелә)   Ни өчен шундый төсләр кулланасыз, соңыннан әйтеп китәрсез

Төркемнәргә алдан таратма материал әзерләнә. Анда әсәрләрдән өзекләр бирелгән.

– Бирелгән өзекләрдә төсләргә игътибар итик әле. Беренче төркемдә утыручы калган кешеләр шушы өзекләрдә бирелгән төсләрне үзе ачыклаган сүзләре белән язып ала.

–  Ә икенче төркемдә утыручылар өзектән башка сыйфатларны, төсләрне белдерүчеләрен түгел,  үзләре ачыклаган сүзләре белән язып ала

1) Анда зәңгәр күк, ак болытлар, җылы кояш, көмеш ай, йолдызлар, аллы-гөлле күбәләкләр белән таныштык. Без әле оча алмый идек. Җирнең тәмен алган үлән орлыклары, бөҗәкләр белән безне әти-әниебез туйдырып торды. Тиздән без иген сабаклары, алтын камыллар арасында йөгерешә башладык, тәннәребез белән җирнең җылысын, талгын җилләрнең сафлыгын тойдык. Тулырак…

Cүз һәм сүзтезмә Дәрес планы


 Сүз һәм сүзтезмә
Түбән Кама шәһәренең аерым фәннәрне тирәнтен өйрәнүче 10 нчы урта мәктәбенең 1 квалификацияле категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы Гәрәева Гөлнара Риан кызы. Тема: Сүз һәм сүзтезмә (2 нче татар сыйныфы өчен татар теленнән уздырылган ачык  дәрес эшкәртмәсе)

 

Дәрес тибы: үткән материалны ныгыту

Максат:сүзне  һәм сүзтезмәне таный белү күнекмәсен үстерү.

Планлаштырылган нәтиҗәләр:

  • Метапредмет –чагыштырып,нәтиҗә ясый белү;
  • Предмет-сорау куеп,сүз һәм сүзтезмәне билгели белү;
  • Шәхескә кагылышлы –аңлы уку теләге булдыру.

Җиһазлаупрезентация, индивидуаль карточкалар, интерактив такта,

Материал: Татар теле, ҖамалетдиноваЗ.И.. 2 класс, электрон кушымта

Дәрес барышы.

  1. Мотивлаштыру-ориентлаштыру этабы.
  2. –Хәерле көн, балалар!

— Хәерле көн!

— Хәерле көн, миңа! Хәерле көн, сиңа! Хәерле көн, барыбызга да!

2) – Бүген сыйныфта кем дежур? ( Дежур укучы белән әңгәмә)

– Бүген урамда һава торышы нинди?

1.Өй эшен тикшерү.

2)Матур язу күнегүе. ( 1 җөмлә әйтеп яздыру)

Карлы,буранлы кыш җитте.

3)Актульләштерү

-Ә хәзер бирелгән җөмләдән сүзләрне аерып күрсәтик әле(карлы,буранлы,кыш,җитте)

-Нинди сүтезмәләр таптыгыз?(карлы кыш, буранлы кыш)

-Сүз һәм сүзтезмәләрне нинди юл белән таныдык?

-Кем исбатлап  күрсәтә?(1-2 укучы сөйләп күрсәтә)

  Сүз                                               Сүзтезмә

*сүзне әйтәбез                               сүзләрне әйтәбез

*мәгънәсен ачыклыйбыз             сүзләрнең бәйләнешен күзәтәбез

*”сүз”дип нәтиҗә ясыйбыз       Фикер әйтелеп беткәнме-юкмы икәнен ачыклыйбыз

*нәтиҗә ясыйбыз 

4 Уку мәсьәләсе кую

Балалар,  чана тартып, тауга киттеләр.(слайд №1)

  • Укучылар бирелгән җөмләдән Белмәмеш дигән малай сүзтезмәләр тапкан, дөрес таптымы икән ул?Әйдәгез,Белмәмешнең хаталарын  төзәтик әле?(балалар чана, чана тартып,тартып тауга,чана киттеләр,тауга киттеләр)
  • Балалар чана ,тартып тауга , чана киттеләр сүзләре нигә сүзтезмә түгел?
  • Чөнки сүзләр үзара бәйләнмәгән.
  • Димәк, без бүген  дәрестә  нәрсә  эшлибез?(Сүз һәм сүзтезмәләрне тануга күнегүләр эшлибез)

II Уку мәсьәләсен өлешләп чишү этабы.

1 нче бирем Парларда эш Тулырак…

Анасыз шагыйрь дә, батыр да юк


батыр
Татарстан республикасы Актаныш муниципаль районы муниципаль бюджет гомум белем бирү учреждениесе “Яңа Кормаш төп гомуми белем бирү мәктәбе” нең башлангыч сыйныф укытучысы Шәймөхәммәтова Эльмира Газизҗан кызы. Тема:  “Анасыз шагыйрь дә, батыр да юк”.

 

Максат: Җәлил һәм көрәштәшләрен дөрес тәрбия үрнәге күрсәтеп, батыр, куркусыз итеп тәрбияләүче аналар турында мәгълүмат җыю.

Бурычлар:

1. Һәркемнең әнисе бар – җәлилчеләребезне дөньяга китергән аналарны барлау;

2. Тормышта Алиш һәм әнисе арасындагы мөнәсәбәтне ачыклау, иҗатында анага мәхәббәтнең чагылышын күзәтү;

3.Муса Җәлилнең шигырьләрендә ана образының тәрбияви ролен ачыклау;

4.Аналарга хөрмәт, ихтирам хисләре тәрбияләү.

План

I.Кереш өлеш.

Батыр улларны кемнәр тудырган да, кемнәр куркусыз, туган илен яратучылар итеп үстергән?

II.Төп өлеш.

а) Батыр улларны аналар тудыра

б). Шәфкатьле Алиш белән ихтирамлы ана-Газизә арасындагы мөнәсәбәт

в) Ана образы Җәлил иҗатында Ватан – анага , Туган ил образларына барып тоташа.

III.Йомгаклау өлеше.

Исемнәре мәңге үлмәс Мусаларны тудырган әниләр халкыбызның күңелендә мәңге яшәр!

I.Кереш өлеш.

“Әнкәмнең догалары”  җыры уйный. Тавышы түбәнәйтелә (слайд2)

–  “Бәхетле бул, балам!” Җиргә яңа кеше туа һәм якты дөнья белән исәнләшкәндәй, кычкырып аваз сала. Бәхетеннән чиксез шатланган ана, елмаеп, сабыена төбәлә дә әкрен генә әлеге сүзләрне кабатлый: “Син дөньяга килдең, балам, бәхетле бул! Илебез киләчәге синең кулда.” Музыка туктый.

      Туган ил, Ватан, туган җир… Бу төшенчәләр һәркемгә әти-әнисе кебек үк кадерле. Тыныч тормышта без туган җиребез кочагында иркәләнеп үсәбез һәм аның кадере турында уйланмыйбыз да. Ләкин язмыш кешене әллә нинди сынаулар алдында калдырырга мөмкин.

Мәсәлән: Туган илеңме, әллә гомереңме? Бу очракта безнең күз алдына Бөек Ватан сугышында илебез азатлыгы өчен башларын салган меңәрләгән милләттәшләребез, күренекле шәхесләребез килеп баса. Бигрәк тә җәлилчеләрне искә алабыз.(слайд3) Яшьләр һәм куркусызлар. Быел аларның җәзалап үтерелүенә августта 75 ел була. Бу батыр улларны кемнәр тудырган да, кемнәр куркусыз, туган илен яратучылар итеп үстергән соң? Аналар!

   Сугыш китергән авырлыклар сурәтләнгән әсәрләрдә ана Ватан-ана образында гомумиләштерелгән. Ана кайгысы — Ватан кайгысы, ана шатлыгы — ил шатлыгы.

Ватан-ана! Менә бу сүз Кеше һәм Ватан мөнәсәбәтен төгәл билгели шикелле: Ана һәм Бала мөнәсәбәте булырга тиеш.

 Төп өлеш.

 а) Сугыш… Бу афәт үзе үк табигатькә каршы килә. Ана – ул тудыручы, җан өрүче, нур сибүче, рухландыручы зат. Ана белән сугыш сүзе янәшә дә була алмый кебек. Әмма илен саклаучы батыр улларны да, палачларны да.. ана тудыра.

    Җәлилчеләрдән Гайнан Кормаш ( слайд 4) турында якын дусты Нәҗип Фәезрахманов истәлегеннән:“Гайнан нәрсә эшләргә уйласа да, булдыра алучы егет иде. Икебезгә бер гармун алып өйрәнгәндә, минем ул авырлык белән генә барды, ә аның яхшы гына килеп чыкты. Ашны да ул күп вакыт үзе пешерә иде. Ял көннәрне бишбармак , пылау яки башка безнең якта булмаган казан ашлары пешереп, иптәшләрен сыйлый иде”.

   Бу һөнәргә ул, искиткеч уңган, оста куллы әнисе Газизәдән өйрәнгән булгандыр. Нәкъ менә шушы һөнәре әсирләр лагерында повар булып эшли башлагач ярап куя. Кухня тирәсенә, яшерен оешма кушуы буенча, аны Зиннәт Хәсәнов урнаштыра. Шунда эшләвеннән файдаланып, ул, оешма членнарына ярдәм итеп, күп кешене ач үлемнән саклап кала.

 Җәлил һәм Кормашның көрәштәше Фәрит Солтанбеков үз истәлекләрендә:

«Барлык күрсәтмәләрне миңа Кормаш бирә иде. Муса- лачынның уң канаты Алиш булса, сул канаты Кормаш иде», дигән. Фашистлар Гайнан Кормашны иң беренче җәзалап үтерәләр. “Иң гаепле”кешеләр  иң беренче булып үлемгә барырга тиеш булган. Сездә нигә Муса Җәлил түгел мени? дигән сорау туар. Муса Җәлил рухи яктан җитәкче булса, Гайнан Кормаш, күрәсең, оештыру эшләрен башкарган.

     Ә Фоат Сәйфелмөлеков ( слайд 5) : “Эх, өстебезгә менә шушы немец формасын кию белән үк, без халкыбыз алдында сатлык җаннар булып калдык. Ә фашист пропагандисты булу…Бу бит үз кулың белән муеныңа элмәк салу дигән сүз. Әнием күзенә, туганнарым, иптәшләрем күзенә ничек карармын? Шунысы борчый күңелне,” дип үзен тудырган анасы алдында беренче чиратта гаепле икәнен әйтә.

 “Фашист пропагандисты булып, яшерен оешма эшенә күбрәк файда китерәсең бит” дигәнгә дә дә риза булмый әле ул. “Бу-Җәлил фикере, аның белән килешенеп эшләнгән нәрсә” дигәнгә генә ризалык бирә.Чөнки ул аны, аның иҗатын хөрмәт итүчеләрдән була.

     Әнисе, җитмеш сигез яшьлек Нәгыймә карчык, егерме җиде ел буе улыннан хат-хәбәр көтеп яши.Улының батырларча һәлак булуын ишеткәч, ул уфтанмый, сыкранмый, тып-тын гына йөри дә, бер ай эчендә кибеп, сулып, дөньядән китеп бара.

     Фоат Булатовның (слайд 6) анасы Зифа Шәрәф – атаклы  Шәрәф бертуганнарының сеңлесе. Бертуган Шәрәфләр — җәмәгать һәм дин эшлеклеләре, сәяси репрессия корбаннары. “Г.Тукайның әйләнә-тирәсендә зыялылар күп булган. Шулар арасында бертуган Шәрәфләр дә бар. Мин исә Тукайны Тукай итүчеләр — Шәрәфләр дип әйтер идем.

 Чөнки шагыйрь күп вакытларда шушы гаиләдә булып, алар белән аралашып яшәгән, шәхси китапханәләреннән кулланган”, – дигән тарихчы Рәмзил Вәлиев.  Шушындый гаиләдә үскән анадан туган баланың үз халкы өчен башын салуы гаҗәп тә түгелдер.

 Абдулла Баттал (слайд 7) үлем карточкасында туган урыны итеп Казанны, торган җире итеп апасының адресын күрсәткән. Әти-әниләре кем дип сорагач та, әнисе итеп апасы Ләйләне, әтисе итеп җизнәсе Гариф абыйсын атаган. Әгәр үлеме турында хәбәр алай-болай туган иленә килеп җитсә, иң элек әти-әнисенә түгел, туганнарына ирешсен, дип уйлаган, күрәсең. Аның әнисен шулай итеп , күпмедергә булса да ачы дөреслектән аралап торасы килгәндер.

Абыйсы шагыйрь Салих Баттал истәлекләрендә, Абдулла тугач, әнисенең күкрәге шешеп, баланы имезә алмавы әйтелә. Өй борынча йөреп, кемнең имчәк баласы бар, шул имезгән. Кайвакыт, Абдулланың чаялыгы чиктән ашып китсә , әнисе шаярып: “Син бөтен авыл сөтен имеп, ил малае булып үстең !”- дип әйтә торган булган. Әйе, иле өчен яшәп, зур батырлыклар эшләп ул чыннан да ил малае, ил улы булып калды.Ул гына түгел, Гариф Шабаев (слайд 8), Әхмәт Симаевны (слайд 9) да без шундый егетләр итеп кабул итәбез.  Тулырак…

Тукай-татар халкының бөек шагыйре


Тукай
Кукмара посёлогы А.М.Булатов исемендәге күппрофильле лицейның 1нче категоряле татар теле һәм әдәбияты укытучысы Үзбәкова Алсу Шәрифҗан кызы. Тема: Г.Тукай-татар халкының бөек шагыйре.

 

Максат:1.Г.Тукай һәм аның әсәрләре,шигырьләре

белән таныштыру.

2.Сәнгатьле уку һәм бәйләнешле сөйләм

күнекмәләрен үстерү.

3.Укучыларны үз хисләрен матур,дөрес

итеп әйтә,аңлата белергә өйрәтү.

Җиһазлау: портрет,китаплары,кроссворд,шигырь-

ләр,иллюстрацияләр.

Материал: ”Әлифба”, ”Гөлбакча”, ”Раушан көзге”

китаплары,сүзлек. 

                            Дәрес планы. 

I.Оештыру өлеше. 

II.Яңа белем һәм күнекмәләр формалаштыру.

а) яңа теманы,максатны хәбәр итү:

1.Дәресне Г.Тукайның “Туган тел” җыры белән башлау. 

2.Кроссвордлар чишү.

1.Үземне көтеп алалар,күрендемме качалар.(яңгыр)

2.Яшел чирәм өстендә

Кырт-кырт кыртлар

Канатларын җәеп,

Балаларын туплар.(тавык)

3.Чуар йомшак күлмәге

Тотсаң уңа бизәге.(күбәләк)

4.Соскы борын бакылдык,

Күп сөйләшә такылдык.(үрдәк)

5.Аягы юк,кулы юк,

Ишек ачуга өй эченә йөгерә.(суык)

6.Түгәрәк,ә ай түгел,

Сары,ә кояш түгел.

Тәмле,тик шикәр түгел,

Койрыклы,тычкан түгел.(шалкан)

7.Кулы юк,балчык ташый,

Балтасы юк-өй ясый.(карлыгач)

8.Кем аны чишендерә

Шул кеше яшен түгә.(суган) Тулырак…