Мөгаллим язмалары

 “Рәхмәт һәркем өчен рәхәт” дигән кечкенә бер хикәя бар. Идрис Туктар язган аны. Бу гыйбрәтле хикәя мәктәп дәреслекләренә кертелгән. Аның эчтәлеге болай. Малай кибеттән Хафиз бабайга икмәк алып кайтып бирә. Шуның өчен бабай аңа рәхмәт әйтә. Малай да бабайның рәхмәтенә каршы рәхмәт белән җавап бирә.

-Икмәк алып кайтучы син үзең ич,нигә миңа рәхмәт әйтәсең?- ди Хафиз бабай.

-Рәхмәткә каршы рәхмәт тагын да рәхәт,-дип җавап бирә малай.

-Хак сөйлисең: рәхмәт һәркем өчен рәхәт,- ди Хафиз бабай куанып.

Уч төбе кадәр шушы хикәягә күпме мәгънә сыйган. Мондагы һәр сүз, һәр җөмлә күңелгә сары май булып ята. Бу хикәяне балалар белән укыган саен укыйсы килә. Соңыннан мин уйланып йөрим. Рәхмәт сүзе ни өчен күңелне җылыта? Рәхмәт әйтү нигә үзеңә дә, рәхмәт сүзен ишеткән кешегә дә куаныч бирә? Балаларга да шул сорауларны бирәм.Бүген кемнәргә рәхмәт әйттегез? Сезгә кемнәр рәхмәт әйтте? Ни өчен? Куана-куана сөйлиләр.

“Рәхмәт” сүзенең сере нидә?

Психологлар әйтүенчә,”рәхмәт” сүзенең зур тәэсир итү көче бар. Мәсәлән,Роберт Эммонс  “рәхмәт”  сүзе бөтен тормышны үзгәртә ала,ди. Психолог фикеренчә, кешеләрдә яхшылык күреп,рәхмәт әйтә белгәннәр оптимист, юк-барга борчылмый,булганына шөкер кыла.Алар җиңелрәк яши.Гел борчу-мәшәкатьләр эчендә яшәгән, үз эченә бикләнгән кешеләргә  психологлар башкаларга рәхмәтле булырга куша. Шул рәвешле аларның  кешеләргә игътибары арта.Авыр уйлардан арына,башкалар белән аралаша башлый.

 Кемгә дә булса рәхмәтлелек хисен кичергәндә, кеше үзен физик яктан да,рухый яктан да яхшырак тоя.Бу – фәнни расланган факт. Берәү сиңа ярдәм итеп, син аңа “рәхмәт” дисең икән, бу коры сүз әйтү генә булмый.Бу – син аңа үзеңнең йөрәк җылыңны,бер кисәкчегеңне дә бирү дигән сүз.

 Рәхмәт әйтү һәм аны башкалардан ишетү яшәргә көч бирә.Кемгәдер булышып, “рәхмәт” ишетү бәхет хисе тудыра.Игътибар иткәнегез бардыр: рәхмәт әйткәндә кеше һәрвакыт елмая.Ишетүченең дә кәефе күтәрелә.Ул да шуннан башкаларга рәхмәт әйтергә өйрәнә.Бу сүз бүгенге кырыс, стресслар белән тулган заманда кеше күңелен йомшартырга сәләтле булуы белән аеруча кадерле.

Япония галиме Масару Эмото су катып, кристаллар барлыкка килгәндә, төрле сүзләргә  су кристалларының төрлечә формалашуын  ачыклаган.Ул ике шешәгә су салып суыткычка куйган. Шешәләрнең берсенә “Рәхмәт” , икенчесенә “Син-юләр” дигән сүзләр язып ябыштырган. “Рәхмәт” сүзе язылган шешәдә кристаллар искиткеч матур булып формалашканнар. Ә икенче шешәдәге кристаллар эре һәм тупас булган. Кешедәге уңай эмоцияләр, дога укулар яхшы сүзләр суга уңай йогынты ясый. Ә начар,сүгенү сүзләре киресенчә,тискәре йогынты ясый икән.

 Рәхмәт сүзләрен кешеләргә генә түгел, беренче чиратта Аллаһы Тәгаләгә әйтергә кирәк.Чөнки кеше бөтен яшәеше, барлыгы белән Аңа бурычлы.Иртән йокыдан уянып. бу якты дөньяны күрәсең, үз аякларың белән йөреп китәсең,хәләл көчең белән гаиләңне туйдырырлык нигъмәтләр табасың икән- шуларга шөкер итәргә кирәк.Шөкер итү – Аллаһка рәхмәт әйтү ул. Шөкер иткән кешенең тормышы тыныч һәм бәрәкәтле була.Үзенә рәхмәт әйтүчеләрне  Аллаһы Тәгалә рәхмәтеннән ташламас. Әмма рәхмәт йөрәк түреннән чыгарга тиеш.

Рәхмәтле булырга өйрәнү.

Шушы язманы башлап җибәргән хикәяне укыганнан соң, мин балаларга көн дәвамында үзләренә әйтелгән рәхмәтне һәм үзләренең кешеләргә әйткән рәхмәтләрен язып барырга кушам.Алар моны бик кызыксынып башкаралар.Кайберләре көнгә хәтта утызар рәхмәт җыя.Шуның белән  алар рәхмәт сүзен ишетү өчен башкаларга да аны әйтергә кирәклеген аңлыйлар.Соңга таба рәхмәт әйтүнең язып кую өчен генә түгел,ә чын күңелдән әйтелгән булуын аңлату эшләре алып барыла.Балаларның да, зурларның да якын кешеләренә рәхмәтле булулары кирәк.

Рәхмәтле булырга өйрәнү өчен кешеләрдән, заманнан зарланудан туктагыз.Күршеләрегездән көнләшмәгез, акчасы күп булганнарга кызыкмагыз.Болар кәефне кыра торган уйлар.Яхшылыкның кадерен белмәүчеләрнең күбесенә көнләшү хас.Иреңнән яки хатыныңнан көнләшү – иртәме,соңмы гаиләне таркатуга китерә.Үзең белән яшәгән,балаларыңны карап-үстергән кешегә рәхмәтле булу кирәк.

Ирешкән уңышларыгыз өчен Аллаһы Тәгаләгә рәхмәт әйтегез.Кешегә бирелгән сәләт бары аннан.Табигать-анага рәхмәтле булыгыз.Табигатьнең һәр урыны һәм мизгеле үзенчә матур. Шуны күзләрегез белән күрә һәм күкрәгегезне тутырып һавасын сулый аласыз икән – сез бәхетле.Бу бәхет өчен рәхмәтле булырга кирәк.

 Бер белмәгән чит кешеләргә дә рәхмәт әйтегез.Бу бигрәк тә шәһәрдә яшәүчеләргә кагыла.Чөнки авылда торучылар бер-берләренә чит була алмыйлар.Алар көн саен күрешеп-очрашып торалар.

 Кимендә көнгә бер тапкыр “рәхмәт” сүзен ишетергә кирәк.Моның өчен мөмкинлекләр адым саен чыгып тора.Олы кешеләргә ярдәм итәргә,үз өеңдә хатыныңа булышырга,туганнарыңның хәлен белешергә мөмкин.Башкаларга игелек эшләмичә, үзең дә рәхмәтле була алмыйсың.

 Бер- беренә “рәхмәт” әйтү татар халкының бик күркәм гадәте.Бер рәхмәт мең бәладән коткарыр диләр.Бу чыннан да шулай.Табиблар фикеренчә, рәхмәтлелек хисен еш кичерүчеләр тыныч йоклый һәм авыруларга бирешмиләр.

“Рәхмәтле булу законы”.

Тулырак…

Кукмара шәһәре А.М.Булатов исемендәге күппрофильле лицейның югары категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы Үзбәкова Алсу Шәрифҗан кызы. Тема: “Песнәк белән Әнисә”. Г.Лотфи хикәясе. (4нче сыйныфта әдәби укудан үткәрелгән дәрес планы) 

Белем бирү максаты:

1.“Песнәк белән Әнисә”  текстын аңлап, дөрес уку күнекмәләрен булдыру.

2.Эчтәлекне үзләштерү, тәрҗемә итү , сораулар буенча сөйләү күнекмәләре формалаштыру.

3.Үз фикерләрен әйтә, дәлилли, шулардан чыгып нәтиҗә ясый белүләренә

4.Укучыларның уйлау сәләтен, мөстәкыйль активлыкларын, фикерләрен дәлилләргә өйрәнү күнекмәләрен үстерү.

5.Укучыларда “Песнәк белән Әнисә” хикәясе буенча табигатькә, кошларга,  мәхәббәт, сак караш тәрбияләү.

Фикер сәләтен үстерү максаты – яңа укыту алымнарын кулланып, укучыларның аралашу күнекмәләрен, логик фикерләү сәләтен, мөстәкыйльлекләрен, иҗади активлыкларын үстерүгә ярдәм итү;

укучыларның үз фикерләрен тиз һәм төгәл әйтә белүләренә ирешү, шулардан чыгып нәтиҗә ясый белүләренә ирешү;

Тәрбияви максат – аралашу һәм коллективта хезмәттәшлек итү күнекмәләрен, кешелеклелек, ярдәмчеллек сыйфатларын тәрбияләү.

КУУГ: : классташлар һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү, тыңлый белү, диалог төзүдә һәм коллектив фикер алышуда катнашу, мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек инициативасы күрсәтү, иптәшеңнең гамәлләрен бәяләү.

ТБУУГ: “Песнәк белән Әнисә”дәге төп билгеләрне аерып күрсәтү, логик фикерләү чылбырын булдыру.

ШУУГ: үзмаксат кую, күршеңә ярдәм итүдә танып белү инициативасы күрсәтү, үз уңышларың , уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү.

РУУГ: кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып гамәлләр кылу, үзконтроль, үз эшчәнлегеңне контрольгә алу,

 биремнәрне үтәүнең дөреслеген тикшерү

Җиһазлау:“Песнәк белән Әнисә” хикәясе буенча эшләнгән презентация,карточкалар,дәреслек,сүзләр,сораулар.

Дәрес тибы: Яңа белемнәрне үзләштерү. 

Дәрес барышы.

1.Мотивлаштыру-ориентлаштыру этабы.

1.Дәресне оештыру моменты.
Укытучы:  Исәнмесез, хәерле иртә укучылар!

Хәерле иртә телик таңнар саен,

Аяз күкләр телик җиребезгә.

Кояшлы иртә телик һәр кешегә,

Һәм иминлек телик җиребезгә.

Хәерле иртә телик барчабызга,

Хәерле иртә телик үзебезгә.
Укучылар:

Хәерле иртә миңа!

Хәерле иртә сиңа!

Хәерле иртә аңа!

Хәерле иртә сезгә!

Хәерле иртә безгә!

Хәерле иртә барыбызга да!

-Әйдәгез укучылар безнең дәрескә килгән кунаклар белән дә исәнләшик!

Ә хәзер бер-беребезгә елмаеп карагыз һәм хәерле эш сәгате теләп әкрен генә урыннарыгызга утырыгыз.

1. Уку мәсьәләсен кую.

1.Дәрес максатын сораулар ярдәмендә ачыклау;

2.Проблема кую.

Укучылар мин сезгә бер табышмак әйтәм, сез җавабын әйтергә әзерләнеп торыгыз.(слайд)
Түшләрендә кояш төсе 
Аркасында яз төсе.
Кышын тәрәзәмә килеп:
“Таныйсыңмы?” ди төсле.

 Бу нәрсә?–песнәк.(слайд)
Дөрес, укучылар.

Укучылар, без бүген сезнең белән Гасыйм Лотфиның “Песнәк белән Әнисә” хикәясе белән танышып китәрбез.(слайд)Ә хәзер дәреслегегезнең  58нче битен ачып, хикәяне табыгыз.Хикәя белән танышканчы безгә очрый торган яңа сүзләр белән танышып китәргә кирәк.Игътибар белән экранга  карагыз әле.Бирелгән сүзләрне берәм –берәм укыйбыз.(слайд)

Кунды- подсела

Чукый башлады- начала клевать

Аның ашыйсы килгән-она проголодалась

Канатын какты-махнула крылышком

Ияләште –привыкла.

Булды,яхшы.Әйдәгез әле бу сүзләр белән җөмләләр дә төзеп карыйк әле.(берничә укучыдан укыту).

Хикәяне бер кат үзегез укып чыгыгыз әле.Булдымы? Яхшы,игътибар белән мине тыңлагыз,мин укып китәм.

Песнәк белән Әнисә.

Кыш көне иде. Көннәр бик салкын. Беркөнне тәрәзәгә бер   песнәк  кунды. Ул тәрәзәне чукый башлады.

– Әни, нигә песнәк тәрәзәне чукый? – дип сорады Әнисә.

– Тышта нинди салкын! Аның ашыйсы килгән, – диде әнисе.

– Алайса мин аны ашатам, – диде Әнисә. Ул  тәрәзәне ачты   һәм бер кисәк май куйды. Песнәк бик шатланды. Канатын какты, Әнисәгә рәхмәт әйтте.

Песнәк көн саен тәрәзәгә килеп куна иде. Ул Әнисәгә ияләште һәм  ачык тәрәзәдән өйгә  керә башлады. Тулырак…

Сарман муниципаль бюджет гомумбелем бирү учреждениесе «Сарман гимназия»сенең югары категорияле башлангыч сыйныф укытучысы Фатыхова Гөлия Фоат кызы.Тема: Е,е хәрефләре. 2 сыйныф. Татар теленнән ачык дәрес планы.   

  

Тема: Е,е хәрефләре

Максат: Е, е хәрефләренең ике авазга билге булып  йөрүен, сүз башында һәм сузык аваз хәрефләреннән соң калын сүзләрдә (йы),  нечкә әйтелешле сүзләрдә (йэ) дип укылуын истә калдыру.Тартыклардан соң килгән е хәрефенең (э) дип укылуын аңлату, матур язу күнекмәләрен камилләштерү; критик  фикер йөртү сәләтен үстерү; туган телгә ихтирам, кызыксынучанлык, дуслык, табигатькә сакчыл караш тәрбияләү.

Метод һәм алымнар. Әңгәмә, тикшерү, өлешчә эзләнү.

Технология. Коммуникатив үстерелешле укыту, компьютер технологиясе.

Танып белү универсаль уку гамәлләре (УУГ):

– дәреслектә ориентлаша белү;

– рәсем , карточкалар һәм схемалар нигезендә биремнәр үтәү;

– төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру;

– авазларның урнашу тәртибен белү ;

– дәреслек һәм мөстәкыйль эш дәфтәрендәге мәгълүматлар белән эшли белү.

Регулятив УУГ:

– кагыйдәләрне, күрсәтмәләрне истә тотып гамәлләр кылу;

– гамәлләрне таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау;

– үз эшчәнлегеңне контрольгә алу, биремне үтәүнең дөреслеген тикшерү;

– тормыш тәҗрибәсен куллану;

– эшләнгән эшнең сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү.

Шәхескә кагылышлы УУГ:

– дәреслек геройларына, күршеңә ярдәм итүдә танып-белү инициативасы күрсәтү;

– үз мөмкинлекләреңне бәяләү;

– үз эшчәнлегенең нәтиҗәләрен яхшыртуга ихтыяҗ формалаштыру;

– мәгънә барлыкка китерү Коммуникатив УУГ:

– тормыш тәҗрибәсен куллану;

– күршең белән хезмәттәшлек итү.

Планлаштырылган нәтиҗә.

1. Е, е хәрефләренең ике авазга билге булып йөрүен, сүз башында һәм сузык аваз хәрефләреннән соң калын сүзләрдә (йы), нечкә әйтелешле сүзләрдә (йэ) дип укылуын истә калдыру.

2.Тартыклардан соң килгән е хәрефенең (э ) дип укылуын аңлату.

3. Атна исемнәрендә е хәрефенең язылышын истә калдыру

 Җиһазлау:Татар теле: татар мәктәпләренең  2 нче сыйныфы өчен дәреслек. I кисәк. / И.Х. Мияссарова, К.Ф Фәйзрахманова. – Казан: Мәгариф-Вакыт, 2012.- 62-63 нче битләр Вәгыйзов С.Г. Кызыклы грамматика: Укытучылар өчен кулланма. 3 нче басма. Тулыл. – Казан, 2002. – 207 б.;“Мәгариф” журналлары,TATARSHOOL сайты,

компьютерда слайдлар, индивидуаль-дифференциаль карточкалар.

 Өйрәтү структуралары: РАУНД ТЭЙБЛ, СТЁЗЕ-КЛАСС, ОЛ  РАЙТ РАУНД РОБИН, КЛОК БАДДИС, РЕЛЛИ РОБИН,КОНЕРС , ТАЙМД ПЭА ШЭА, МИКС- ФРИЗ- ГРУП, КОПИ КЛЭП,     

  Дәрес барышы.

1  Дәрескә оештыру моменты Тулырак…

   

 Арча районының Яңа Кенәр авылында “Сәламәтлек мөмкинлекләре чикләнгән балалар өчен мәктәп-интернат”  дип аталган уку йорты бар. Монда бүгенге көндә 142 бала белем һәм тәрбия ала.Аларның 72се – инвалид. Әмма укытучылар өчен аларның барысы да бертигез, якын һәм кадерле. Һәр балага бертөрле белем-тәрбия бирелә. Барысы да республика психологик медицина комиссиясе тарафыннан махсус шушындый мәктәпләрдә укырга тиеш дип табылган балалар.

Тормыш булгач,сәламәт булмаган балалар да дөньяга килә.Статистика андый балаларның саны кимүгә түгел, ә артуга баруын күрсәтә. Бу балаларның гаиләләре дә бик чуар. 49 бала – күп балалы гаиләләрдән.12се – кыен, 34е – тулы булмаган гаиләдә көн күрә. Тәрбиягә алынган балалар да бар. 17се – шундый. Бирегә якын-тирәдәге 5  районнан киләләр.

Мәктәпнең төп бурычы.

 Бу мәктәптә тәрбияләнүче балаларның акыл үсешләре тоткарланган яки зәгыйфь үскән.Бу авыру түгел.Ләкин аларның дөньяны кабул итүдә һәм фикерләүләрендә төрле тайпылышлар һәм тоткарлыклар була. Мондый балалар белән эшләү зур түземлелек, тәҗрибә һәм осталык сорый. Шуңа күрә мондагы 45 укытучы-тәрбиячеләрнең барысы дип әйтерлек югары педагогик белем өстенә махсус  дефектологик-психологик белемгә дә ия.

 Шунсыз эшләү мөмкин түгел. Чөнки һәр балага индивидуаль якын килергә кирәк. Аның фәннәрне өйрәнү мөмкинчелекләрен өйрәнеп белү – эшли башлауның беренче адымы. Икенчесе – белем һәм тәрбия бирүнең дөрес юлын сайлау.  Бу эштә мәктәптә педагог-психолог, укытучы-логопедлар булу балаларның акыл үсешендәге тайпылышларны төзәтүгә уңай этәргеч бирә.

  Мәктәптә шулай ук  өстәмә белем бирү педагогы, музыка укытучысы, ике шәфкать туташы һәм врач-педиатр бар. Барысының да бурычы бер – акыл үсешләре тоткарланган балаларны тормышка әзерләү, аларны мөстәкыйль яшәргә өйрәтү. Заман бик катлаулы: адым саен ялган, урлашу, көчсезләрне кимсетү-җәберләү. Мәктәпне бетергәннән соң һәр бала тормышта үз урынын таба белергә тиеш. Мәктәптә үзләштергән  һөнәр һәм тормыш күнекмәләре  белән  үзен һәм гаиләсен яшәтерлек  материаль байлыклар булдыра алса, укытучы һәм тәрбиячеләрнең хезмәтләре бушка китмәгән дигән сүз.

Укыту.

Соңгы ике елда рәттән үткәрелгән мәктәпне төзекләндерү эшләре аны танымаслык итеп үзгәртте.Биредәге сыйныф бүлмәләре, спортзал, клуб,ишек алдындагы уен мәйданчыклары ялт итеп тора. Сыйныф бүлмәләре укыту өчен кирәкле җиһазлар белән тулыландырылган. 9 кабинетта интерактив такталар эленеп тора. Проекторлар бар укытучыга җитәрлек.

 Мәктәптә дәресләр гадәти мәктәптәге кебек үткәрелә. Ләкин бу тыштан караганда гына шулай күренә. Гомумбелем мәктәпләрендәге физика, химия, алгебра, чит тел,  геометрия,сызым кебек фәннәр бөтенләй укытылмый. Иң күп дәресләр хезмәт укытуга бирелә.Мәсәлән, 8-9нчы сыйныфларда хезмәт дәресләре атнасына 12 сәгать керә. Һәм алар ул дәресләрдә штукатур-маляр һөнәренә өйрәнәләр. Тугызынчы сыйныфны бетереп чыкканда укучылар имтихан тапшырып, кулларына штукатур-маляр һөнәрен үзләштерүләре турында таныклык алалар.Түбәнрәк сыйныфларда укучы кызлар тегүче һөнәрен үзләштерәләр. Ә малайлар хезмәт мастерскойларында агачтан, тимердән төрле әйберләр ясыйлар.

 Сыйныфларда балалар күп түгел. Күбесендә – 10-12 укучы.Әмма шул 10 баланы укыту кайчагында 20 баланы укытуга караганда да читенрәк.Чөнки берәүләре тиз ярсып, кызып китүчән. Икенчеләре, киресенчә,бик акырын. Өченчеләре психик яктан сәламәт түгел. Болай да яралы күңелле балаларга ачулану, тавыш күтәрү, кисәтү ясау үзен акламый.

 “2”ле куеп та куркытып булмый аларны. 8нче сыйныфка җитеп тә иҗекләп укучы яки бүген укыганын иртәгә бөтенләй онытучы укучылар булу бу мәктәп өчен гаҗәп түгел. Андый балалар индивидуаль программа буенча укытылалар. Бер сыйныфта хәтта ике-өч махсус төркем булырга мөмкин. Укытучы 45 минут эчендә шуларның һәрберсе белән аерым-аерым эш алып барырга тиеш.

 Ата-аналарга, әгәр балалары сәламәт булмаса, баласын мондый мәктәпкә бирүдән курыкмаска кирәк.Чөнки бирегә килгәч, бала үз ишләре арасына эләгә. Гадәти мәктәптә коррекцион эш алып барылмый. Укырга өйрәнә алмаган бала шул укый-яза белмәгән килеш мәктәптән чыгып китә. Үз эченә бикләнгән, сөйләшә-аралаша белмәүче шәхес формалаша. Ә мин сөйләгән шикелле мәктәпләрдә  уңай психологик халәт, коррекцион укыту методикасы нигезендә һәр бала укырга-язарга өйрәнә. Аның белән генә чикләнеп калмый.Социаль көнкүреш юнәлеше дәресләрендә үзен карарга,йорт-җирне тәртиптә тотарга, тегәргә-чигәргә һәм башка төрле хезмәт күнекмәләренә, хәтта яңа туган баланы биләргә өйрәнә. Тулырак…

Дәреснең максатлары: 

1.Танып-белү, үстерү: текстны дөрес итеп аңлап укырга өйрәтү, эчтәлеген     үзләштерү, сорауларга җавап бирә белергә өйрәтү;

2.Коррекцияләү: фикерләү сәләтен ныгыту;

3.Тәрбияви: хезмәткә мәхәббәт  тәрбияләү.

Җиһазлау: аңлатмалы сүзлек, компьютер, мультимедиа,слайдлар.

Методлар,алымнар:уку

Дәрес тибы: катнаш

 Дәрес барышы:

1. Оештыру өлеше. Исәнләшү. Укучыларны барлау. Уңай психологик халәт тудыру.

Дәрескә кереш

-Исәнмесез, укучылар!

-Исәнмесез, саумысез!

-Хәерле иртә балалар!

Имин үтсен көнегез!

-Кәефләрегез ничек соң?

-Кояшлы иртә кебек,

Тукай телен, татар телен

Өйрәнергә килдек без.

-Балалар безгә бүгенге дәрескә безгә кунакка урманнан чыршы килгән. Хәзер нинди бәйрәм якынлаша? Без ул бәйрәмдә нәрсә бизибез? Безгә кунакка килгән чыршыбызга нәрсәләр җитми? Мин бүген сезнең җавапларыгызны менә бу чыршы уенчыклары белән бәяләрмен.

-Фонетик күнегү.

Слайд №2

Карга әйтә карррр-карррр

Җирдә чеби баррррр-баррррр

Беррр-сен генә алыррр идем

Саклаучысы барррр- барррррр

1. II. Актуальләштерү:
2. Без сезнең белән хезмәт, аны яратырга өндәгән нинди әсәрләр өйрәндек?

Слайд №3

• Г.Тукай. Эшкә өндәү.
• А.Алиш. Эшче абый.
• Ш.Маннур. Тырыш кыз.
• Н.Дәүли. Минем кадерле
• әбием.
• Ш.Галиев. Әйбәт пычрак.
• Х.Халиков. Өч кыз.

2. Без сезнең белән эш, һөнәр турында мәкальләр дә  өйрәнеп киткән идек. Хәзер без сезнең белән өйрәнгән  мәкальләрне искә төшереп китәрбез.

Слайд №4

– Мин сезгә өй эше итеп нинди бирем биреп җибәргән идем? 

3 . Өй эшләрен тикшерү . Тулырак…

Максат. Укучыларны Галимҗан Гыйльманов, аның иҗаты  белән таныштыру; шигырьләрен, хикәяләрен укуга кызыксыну тудыру; сәнгатьле уку күнекмәсен үстерү; үз фикерләрен әйтә, дәлилли белергә өйрәтү; Түнтәр авылының тарихын өйрәнүгә , изге урыннары белән танышуга кызыксыну уяту;  әниләргә хөрмәт тәрбияләү.

Планлаштырылган нәтиҗәләр.

Предмет:

-язучы, шагыйрь Галимҗан Гыйльмановны тану, аның әсәрләрен укуга теләк уяту; Галимҗан Гыйльмановның “Җавапсыз легенда” әсәрен уку.

Шәхси УУГ:

-яңа уку материалын үзләштерүдә кызыксынучанлыкны үстерү;

-шәфкатьлелек, мәрхәмәтлелек, әхлаклылык сыйфатларын үстерү;

-авыл тарихын өйрәнүгә кызыксыну булдыру.

Метапредмет:

 а) көйләгеч УУГ: укучылар белгән, әлегәчә белмәгән күнекмәләрне үзара бәйләү. Максатларның эзлеклелеген билгеләү, план төзү.

Танып белү УУГ:

-әсәрне уку, эчтәлеген аңлау; бирелгән сорауларга җавап бирә, тиешле мәгълүматны  таба белү;

-фикерләүнең логик чылбырын төзи белү.

Коммуникатив УУГ:

-укыту процессында катнашу, иптәшеңнең үз-үзен  тотышы белән идарә итү,

-үз фикерләрен әйтә белү.

Предметара бәйләнеш: тарих, музыка.

Тип: яңа материал үзләштерү.

Җиһазлау: компьютер, проектор, экран, сүзләр язылган карточкалар: легенда, кыйсса, куй, сырхау,  сарык рәсеме, китап күргәзмәсе: “Тозлы яңгыр”, ”Самат батыр”, “Көмеш тарак”, “Тирән тамырлы Түнтәрем”, презентация  “Галимҗан Гыйльманов- язучы, шагыйрь”, “Түнтәр авылының изге урыннары”, өстәлләрдә мэнэдж мэт- класс белән идарә итү инструменты, смайликлар.

Кулланылган сингапур структуралары: Континиус  Раунд Робин.

УМК: “Перспектив башлангыч мәктәп”  (авторлары Г.М.Сафиуллина, Ф.Ф.Хәсәнова, Ә.Г.Мәхәммәтҗанова)

Дәрес барышы

l.Оештыру.

Исәнләшү. (Хай Файв –тынычландыру сигналы)

-Хәерле көн, укучылар. Кәефләрегез ничек? Сез бүгенге дәрескә әзерме?

-Укучылар җавабы:

Кыңгырау чыңлады дәрескә чакырып

Бүгенге дәрескә без һәммәбез әзер!

-Ә хәзер сыйныфташларны сәламләү( каршы күршеләрегезгә, янәшә күршеләрегезгә сәлам бирегез.

ll.Актуальләштерү.

Өй эшен тикшерү.

-Укучылар, өйдә нинди эш башкардыгыз?

-Без “Айсылу” һәм “Су ияләре” әкиятләренең аермалы һәм охшаш якларын язып килдек. (Бер укучы укый).    “Айсылу” һәм “Су ияләре” әкиятләренең аермалы яклары шунда:  “Айсылу” әкиятендә Су анасы комсыз, ямьсез. Зурмөгез- кешеләргә дошман. Геройның исеме –Айсылу. “Су ияләре” әкиятендә Су иясе- явыз зат түгел. Су анасы- мәрхәмәтле, су ияләре кешеләр белән дус һ.б. Геройның исеме- Сусылу. Охшаш яклары: Айсылу-чибәр, акыллы. Сусылу да-чибәр, гүзәл.

-Укучылар, сезгә бу әкиятләр ошадымы? Кемнәр язган аны?

-“Айсылу” әкиятен Нурия Сәйяр, “Су ияләре” әкиятен Роберт Батулла язган. Тулырак…